بررسی ویژگیهای بصری حروف در نستعلیق

در زمانه پرشتاب حاضر و با توجه به کارکردهای گسترده ای، که از خط و خوشنویسی انتظار می رود، نوشتن و تفحص در نستعلیق یک نیاز مبرم است. بنابر محدودیت های مباحث علمی در نستعلیق و نبود منبعی جامع برای مطالعه و بررسی اجزای حرکتی آن، این نیاز بیشتر احساس میگردد. هدف از تبیین این پژوهش، رسیدن به بیانی علمی، با رویکرد هنرهای تجسمی، نسبت به برخی از ویژگی های بصری حروف در نستعلیق است. دراین راستا پس از مطالعه هندسی و شکلی حروف در نستعلیق و مقایسه بین یافته های آنها، به تشابه ها، تناسب ها و رابطه های علمی که از کنار هم گذاردن داده ها به دست می آید، دست خواهیم یافت.بررسی ویژگی های ساختاری حروف از بابت های گوناگون می تواند صورت گیرد؛ در این پژوهش تنها به ویژگیهای شکلی حروف پرداخته شده است. در این مقاله مهم ترین ویژگی های بصری که بدان پرداخته شده، شامل میزان قوت و ضعف، درجه شروع و پایان هر حرف، گستره جایگیری حرف و تناسب و رابطه فضای سپید و سیاه (سواد و بیاض) بوده است. این تحقیق به شیوه کمّی و با استناد به نتایج آماری بر روی هر حرف بوده که نتیجه بررسی از تفحص در داده ها با طریق کیفی همراه شده است. پس از بررسی داده ها که به صورت آماری و ترسیم برداری و اندازه گیری رایانه ای صورت گرفته، می توان بیان نمود که: وجه شاخصه شناسایی حروف در نستعلیق، پاره نخست آنهاست، که عموماً حرکت های عامل تنها عنصر تزیینی و بصری در حروف هستند. با توجه به اینکه حروف در نستعلیق روبه بالا حرکت می کنند اما فضای منفی هر تک حرف، در همان پایان حروف ایجاد می شود و همین مطلب موجب قابلیت ترکیب در نستعلیق می گردد، خط کرسی رابطه مستقیمی با حجم حروف و جایگاه قرارگیری آن دارد. همچنین رابطه زاویه ها در نستعلیق نسبت به دور و کشیدگی، ساختاری منطقی را دنبال می نماید که در این پژوهش به صورت رقم و آمار در جدول آورده شده است.