شناسایی و معرفی نقوش تزیینات گچبری و آجرکاری محراب مسجد جامع بِرسیان

مسجد جامع برسیان که گنبدخانه و تک مناری آجری دارد، از بناهای متعلق به دوره سلجوقی است. تزیینات اصلی این مسجد، تلفیقی از هنر آجرکاری و گچ بری دوره سلجوقی است که در دوره صفوی نیز تزیینات و الحاقاتی بر آن افزوده شده است. مسجد برسیان در روستای برسیان از توابع استان اصفهان قرار گرفته است. محراب آن، یکی از نمونه های شایان توجه محراب های دوره سلجوقی است. تزیینات موجود در این محراب، تلفیقی از آجرکاری و گچ بری است که در نوع خود کم نظیر است. درباره تاریخ بنیان مسجد و محراب آن نظرات مختلفی در منابع وجود دارد. نظر به اینکه اطلاعات موجود در رابطه با این بنا به خصوص تزیینات آن محدود است، متن حاضر بر آن است با مطالعه و پژوهش ویژگی های بصری، انواع نقوش گچ بری و آجرکاری به کار رفته در تزیینات محراب این مسجد را معرفی و شناسایی نماید. همچنین، با پاسخ گویی به پرسش های موجود در این رابطه، گامی در جهت شناخت بیشتر تزیینات این مسجد عصر سلجوقی بردارد. روش پژوهش به کارگرفته شده، توصیفی- تحلیلی و موردکاوی است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته هم، محراب به بخش های مختلف تقسیم شده و با کدگذاری هر بخش، معرفی تزیینات آن و قرایت بخش هایی از کتیبه ها که تاکنون خوانده نشده، صورت پذیرفته است. موضوعات تزیین در این محراب دربردارنده مقرنس، هندسه، عناصر گیاهی، انواع خط و طرح های انتزاعی است. موتیف های گچ بری نیز شامل نقوش هندسی، گیاهی، مهری یا بندآجری و انواع خط و کتیبه و موتیف های اجراشده در آجرکاری ها شامل نقوش هندسی، مقرنس، انواع خط و کتیبه و نقوش انتزاعی است.