ریچارد رورتی و بحران در فلسفه‏ کلاسیک غرب؛ بازخوانی معرفت و روش در بستر زیستن

رورتی ازجمله متفکران متاخر است که با سبکی انتقادی اما بسیار متفاوت از فوکو و هابرماس، به نظام نظری فلسفه‏ کلاسیک و حتی برخی رویکردهای مدرن در غرب می‏تازد و آنها را به بازنمایی‏گرایی، بنیادگرایی، مطلق‏نگری، جدایی فلسفه از زندگی و حقیقت از معنا متهم می‏سازد. وی با الهام گرفتن از اندیشه متفکرانی چون هایدگر، داروین، ویتگنشتاین، دیویدسون، نیچه و بسیاری دیگر دست به تلفیق خلاقانه‏ای می‏زند که هدفش بازخوانی معرفت، روش و حقیقت در بستر زیستن است. فلسفه رورتی در نظر دارد بر شکاف‏های مرسوم بین دو سنت قاره‏ای و تحلیلی غلبه کند و فلسفه را از دوگرایی‏های مفهومی و نظری بی‏ثمر دور نگه دارد. بر این اساس، وی با فراتررفتن از ادبیات رایج در سنت جاری فلسفی، بر آن است فلسفه را به زمینه تاریخی و بطن زندگی روزمره وارد کرده و آن را به منزله ابزاری برای حلّ و فصل مسایل عملی زندگی اجتماعی به کار گیرد. رورتی فلسفه را نه همچون رشته‏ای دانشگاهی بلکه به مثابه ابزاری تعریف می‏کند که قرار است مسیله‏ای را حل کرده یا به درک چیزی کمک نماید. مقاله پیشرو، نخست برخی از نظرات متفکران موثر بر پروژه‏ رورتی و نقد و الهام وی را از آنها که توامان بوده، بررسی کرده است. سپس با تشریح اصول عمده‏ دستگاه نظری رورتی، تلاش می‏شود سهم و نوآوری‏های نظری و روش ‏شناختی وی در فلسفه‏ورزی معاصر غرب تا حد امکان روشن شود.