درآمدی بر زیبایی‌شناسی هنر اسلامی

هنر اسلامی، از رویه هستی به واقعیت و ژرفای حقیقت راه‌می یابد. انسان خلیفه‌ا...، هنری را پدیدمی آورد که سرشت خداگونه وی با این هنر و معنا و مفاد آن مستقیم مرتبط است. باتوجه به این مطلب، شاید پی بردن به راز تجلیات متنوع هنر اسلامی، کاری ممکن باشد و شاید بتوان در گستره زمان و مکان، سرمنشا اصول وحدت بخش هنر را تشخیص داد. بنابراین، بدیهی است منشا هنر اسلامی و سرشت نیرو‌ها و اصولی را که موجد این هنر بوده اند، باید به جهان بینی اسلامی ربط داد. این هنر، حقایق درونی الهام اسلامی را در جهان شکل‌‌ها متبلور‌می سازد و چون از وجه باطنی اسلامی ناشی می شود، انسان را به خلوت درونی الهام الهی رهنمون می گرداند. برای فهم دقیق ماهیت هنر دینی به ویژه هنر اسلامی، توجه به اصولی که از آغاز بر همه اشکال هنر اسلامی حاکم بوده، لازم است. زیبایی، یکی از این اصول است. بنابراین، فرضیه اصلی مقاله حاضر هم این است که آیا هنر اسلامی را می توان سرچشمه معرفت و معنویت دانست. ازین رو، در مقاله پیش رو تلاش برآن شده تا مفهوم هنر اسلامی بررسی ‌شود و پس، حکمت هنر اسلامی و معنویت آن مورد ارزیابی قرارگیرد. نگارنده در پژوهش حاضر، با به کارگیری روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به‌روش کتابخانه ای و میدانی، به بررسی هنر، زیبایی و هنر اسلامی پرداخته است. سپس ریشه های معنایی هرکدام را از دیدگاه های مختلف مورد بحث قرارداده و درپایان، اصول حاکم بر هنر اسلامی و ماهیت این هنر را در قالب نمودار، بیان کرده ‌است. نتایج به دست آمده، بیانگر وجود تفاوت هایی در هنر اسلامی و هنر غیرالهی است. منشا اصلی هنر اسلامی را بایستی در توحید، زیبایی و ماهیت فطری آن دانست که این اصول، موجب تنزل حقیقت آسمانی بر زمین است.