روایتی از حماسه ودایی درخانه وثیق انصاری اصفهان (مطالعه تطبیقی نقوش یکی از پارچه های دیواری خانه وثیق با شخصیتهای تیاتر سایهای اندونزی)

خانه وثیق انصاری از جمله بناهای بهجای مانده از دوران حکومت قاجار در اصفهان است. آنچه این بنا را از سایر ابنیه معاصر خود متمایز میکند، کاربرد وسیع پارچهها و کاغذهای دیواری در تزیین شاهنشین و اتاق مجاور آن در ضلع غربی این خانه با بیش از 45 طرح و نقش متنوع در ابعاد و اندازههای گوناگون است. در این مقاله مطالعه تطبیقی نقوش یکی از پارچههای دیواری خانه وثیق با شخصیتهای تیاتر سایهای (وایانگ) فرهنگ اندونزیایی، با تحلیل تشابه شخصیتها براساس رابطه بیشمتنیت (مبتنی بر نظریه ترامتنیت ژُنت) انجام گرفتهاست (با هدف پاسخگویی به این پرسش که آیا این پارچه یک اثر صرفاً تزیینی است یا روایتی را بازگو میکند). روایت تصویر شده بر پارچه دیواری مذکور با داستان آرجونا (از بهاگوادگیتا) برگرفته از تیاتر سایه ای وایانگ (نوع کولیت)، مشابهت بسیار دارد. نتایج پژوهش حاکی از تغییرات در سطح کمّی بیشمتن (نقوش پارچه) به صورت “ افشردگی” روایت داستان در چند صحنه تصویری و تغییرات سطح کیفی آن در حوزههای ترانشانهای (تبدیل نظام کلامی به نمایشی و سپس تجسمی)، ترا رسانهای (از نمایش با عروسکهای خیمه شببازی به تصویرگری روی پارچه)، ترا فرهنگی (انتقال آیین و ادبیات ودایی از هند به اندونزی و تلفیق آن با هنر بومی اندونزیایی) و ترا ارزشی (از ارزشهای آیینی – اعتقادی در فرهنگ آسیای جنوب شرقی به یک عنصر تزیینی در معماری ایرانی) است.