بازشناسی کارکرد آیینی سفال لعابدار بر اساس باورها و آیین های ایلام میانه

بررسی چگونگی ظهور سفال لعابدار در دوران ایلام میانه با توجه به تاثیر آن بر سنت پیوسته تزیین معماری سرزمین ایران از ضرورتی ویژه برخوردار است. شناخت ارزش?های اجتماعی و فرهنگی مرتبط با کارکردهای آیینی این آثار کمتر موضوع مطالعه مستقلی بوده و در مقاله حاضر مورد پرسش قرار گرفته است. این پژ‌وهش با هدف تبیین رابطه میان سفال لعابدار، سنت?های اعتقادی و حیات اجتماعی مردمان این دوران انجام شده است. فرضیه اصلی پژوهش این بوده است که واکاوی بقایای مادی ایلام میانه و مرور متون برجای?مانده از این دوره در مورد تزیینات سفالی لعابدار می?تواند زمینه مناسبی برای بررسی نقش سفال لعابدار در باورهای ایلامی، سیر تحول فنی تولید و در نهایت تحلیل تاریخی-? ‏هنری آن فراهم کند. برای این منظور ضمن بررسی اسناد زبان?شناختی مربوط به دوره ایلامی و انطباق آنها بر گزارشات کاوش?های باستان?شناسی و همچنین مشاهده و مستندسازی تصویری آثار ایلامی در موزه?های مختلف تصویر جامع?تری از روند تکوین سفال لعابدار ایلامی و هویت فرهنگی خاص آن ارایه شده است. این مطالعه نشان?دهنده قابلیت ویژه این آثار در معنابخشی به فضای معابد و بناهای یادمانی است که ریشه در نگرش خاص آفرینندگان آنها نسبت به خواص مواد و مصالح دارد.تحلیل زبان?شناسی کتیبه?های اونتاش نپیریشا و جانشینانش نشان?دهنده باور به آثاری از حیات در سفالینه?های لعابدار است و پادشاهانی همچون شیلهاک_ اینشوشیناک از آن در ثبت تصویری بی?زوال از خاندان خود بهره برده?اند. از سوی دیگر، اختصاص کاربرد سفال لعابدار به تزیین معابد اینشوشیناک و الهگان دستیار وی که در نظر ایلامیان، جهان پس از مرگ را اداره می?کردند، بیانگر جنبه دیگری از کارکرد ویژه آیینی این آثار است. بازشناسی کارکردهای نمادین و آیینی این آثار نیازمند ارزیابی اثر هنری در گستره?ای وسیع?تر و پیچیده?تر از محدوده تلقی امروزین ازهنرهای کاربردی و تزیینات معمارانه است.