مطالعه تطبیقی نقوش هندسی- گیاهی مشترک در نقشه‌های خشتی قالی بیرجند و چالشتر

یکی از مشهورترین گونه‌های فرش در مناطقی از ایران، فرش نقش خشتی است. بافت نقشه خشتی هم‌اکنون در قالی‌های مناطقی چون چالشتر، قم، بیرجند و تبریز ادامه دارد. اما مطالعه تفاوت‌های موجود در طرح‌ها و نقوش گیاهی و هندسی مشترک دو منطقه چالشتر و بیرجند به‌عنوان دو مرکز مشهور تولید این‌گونه فرش، مسیله اصلی این تحقیق است.این مقاله ضمن بررسی ویژگی‌های قالی نقش خشتی دو منطقه چالشتر و بیرجند با هدف بررسی تغییرات آنها در طی حدود نیم قرن گذشته- با توجه به شرایط اقلیمی و تاثیرات ذهنی بافندگان و بازتاب این تاثیرات در فرش دو منطقه- تفاوت‌های موجود در نقوش خشت‌های مشترک این دو دستباف را برشمرده است. شیوه گردآوری مطالب کتابخانه‌ای و میدانی و روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است.نتایج حاصله حاکی از اصالت و تقدم بافت نقوش فرش خشتی چالشتر نسبت به همین‌گونه فرش در بیرجند بود که پس از گذشت حدود پنج دهه از تقلید و تولید آن در بیرجند، نقوش و رنگ‌های موجود در آن بومی شده و کاملاً با شرایط محیطی منطقه هماهنگی پیدا کرده است به گونه ای که این نقوش درحال حاضر هویتی مستقل یافته است.