خوانش بینامتنی دیوارنگاری‌های لاجوردی فام خانه حقیقی اصفهان با سفالینه‌های آبی سفید اروپایی

خانه اخوان حقیقی در اصفهان که بنایی متعلق به دوره اواخر صفوی تا اوایل قاجار است، مجموعه قابل‌توجهی از نقاشی‌های دیواری را در خود جای داده است. نقاشی‌های لاجوردی تک‌رنگ بر روی سطح گچی که یکی از نمونه‌های سنتی دیوارنگاری دوره اسلامی هستند، در این بنا هم دیده می‌شوند. چه از نظر تعداد و اندازه و چه از نظر موضوع، نقاشی‌های لاجوردی خانه حقیقی قابل توجه و بی‌نظیر هستند. شباهت استفاده از رنگ لاجوردی بر روی زمینه سفید در سفالینه‌های اروپایی با دیوارنگاری‌های لاجوردی فام بر سطح گچ می‌تواند کلیدی در یافتن پیش‌متن‌های جدید برای این نوع دیوارنگاری باشد. این تحقیق با هدف نشان دادن تاثیر سفالینه‌های وارداتی از اروپا بر هنر ایران در این مورد به‌خصوص، سعی در آشکارسازی محتوا و مبنای دیوارنگاره‌های دیگر از این دست که در شهرهای اصفهان، کاشان و شیراز یافت می‌شوند و رابطه بینامتنی این نقوش با کاشی و سفالینه‌ها دارد. همچنین، به یکی از منابع کمتر اشاره‌شده تاثیر هنر غرب بر هنر ایران یعنی سفالینه‌های صادراتی اروپا به ایران دست می‌یابد. در این پژوهش، تلاش بر این است تا با بررسی بینامتنی نقوش این نوع دیوارنگاری به روش توصیفی- تطبیقی به این سوال‌ها پاسخ داده شود که روابط بیش‌متنی این نگاره‌ها چیست؟ و آیا می‌توان سفالینه‌های موسوم به چینی آبی- سفید هلندی دلفت را پیش‌متن‌های نقاشی دیواری این خانه دانست؟ در این پژوهش با بررسی همگونی فرمی و محتوایی نقاشی‌های دیواری خانه حقیقی با این فرض که سفالینه‌های اروپایی پیش‌متن نقاشی‌های لاجوردی خانه حقیقی هستند، به این سوال اصلی در تحقیق پرداخته می‌شود که روابط بینامتنی و بیش‌متنی این نقوش بر اساس نظریات بیش‌متنی ژرار ژنت چه هستند؟ سپس، تراگونگی اجرایی، کاهشی، جابه‌جایی، حذفی، موضوعی، مضمونی، محتوایی پیش‌متن و متن بررسی می‌شود. در نتیجه به کمک نظریه بینامتنیت ژنت، جایگاه نقوش سفالینه‌های آبی سفید هلندی به‌عنوان یکی از پیش‌متن‌های نقاشی‌های دیواری خانه حقیقی آشکار می‌شود و روابط تراگونگی و همگونی بین پیش‌متن و بیش‌متن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

an investigation about intertextuality of the azure paintings in the akhavan-e-haghighi house in isfahan with european white and blue potteries

the house of akhawan-e-haghighi in isfahan, which is a building belonging to the late safavid to early qajar period, contains a significant collection of wall paintings. monochrome azure paintings on the plaster surface, which is one of the traditional examples of wall painting of the islamic period, can also be seen in this building. both in terms of amount and size and in terms of the subject, the azure paintings of the haghighi house are remarkable and unique. the similarity of the use of azure color on a white background in european pottery with azure color wall paintings on plaster surface can be a key in finding new hypo texts for this type of wall painting. this research aims to show the impact of imported pottery from europe on iranian art, especially in this case, trying to reveal the content and basis of other murals of this kind found in the cities of isfahan, kashan, and shiraz, and furthermore to examine the intertextuality relationship of these motifs with tiles and pottery. it also reaches one of the less mentioned sources of the influence of western art on iranian art, that is, the pottery exported from europe to iran. in this research, an attempt is made to answer the question of what are the hyper textual relationships of these paintings by examining the intertextuality of this type of wall paintings in a descriptive-comparative way. and can the so-called dutch blue-white porcelain of delft be considered the hypo texts of the wall paintings of this house? in this research, by examining the homogeneity of the form and content of the wall paintings of the haghighi house with the assumption that the european pottery is the hypo texts of the azure paintings of the haghighi house, the main question addressed in this study is whether the intertextual and hyper textual relationships of these motifs can be based on theories of gerard genette’s hypertext? then, executive, reduction, displacement, deletion, thematic, thematic, hypo texts and text content are examined. as a result, with the help of genette’s theory of intertextuality, the place of the dutch blue and white pottery motifs is revealed as one of the hypo texts of the wall paintings of the haghighi house, and the relationships of transformation and homogeneity between the hypo texts and hypertext are investigated.