مطالعه نقش‌مایه اسارت در منسوجات دوره شاه طهماسب با رویکرد جامعه شناسی تاریخی تدا اسکاچپول

موضوع اسارت رایج ترین موضوع منسوجات دوره شاه طهماسب در نیمه سده دهم ه ق است. تدقیق در دلایل نقش اندازی نقش مایه اسارت بر این منسوجات نشان می دهد که مقاصد مهمی در پس شکل گیری این نقش نهفته است. بررسی این موضوع زمانی اهمیت می یابد که نمونه های قابل توجهی از آن ها شناخته و تاریخ گذاری شده اند در صورتی که کمتر پیش زمینه هنری از این موضوع تا این زمان وجود داشته است. همین امر انگیزه لازم برای انجام این پژوهش را فراهم می آورد. بنابراین پرسشی که در این جا مطرح می گردد این است که علت اصلی نقش اندازی موضوع اسارت بر منسوجات دوره شاه طهماسب چه بوده است؟ پژوهش های انجام شده تاکنون مهمترین علل شکل گیری این نقش را لشکر کشی های پی در پی شاه طهماسب به گرجستان و دستیابی به تعداد کثیری اسرای مرد و زن و کودک دانسته اند. اما با توجه به نقش اندازی این موضوعات تنها بر منسوجات این دوره و عدم شکل گیری آن بر هیچ زمینه هنری دیگر، ضرورت کنکاش بیشتر احساس می گردد که با دقت در تاریخ سیاسی و اجتماعی دوره شاه طهماسب و تغییر رویکردهای حامی هنری نسبت به موضوعات سابق برای نقش اندازی بر منسوجات و نیاز برای نمایش قدرت و نفوذ معنوی حاکم در منطقه می توان به این مهم دست یافت؛ از میان تمام وقایع دوره، اختلافات داخلی قزلباش ها، توبه شاه طهماسب و رقابت با عثمانی در جنگ علیه کفار، ضمن محدودیت های مذهبی در تصویرگری کتاب و همچنین نقش کاربردی منسوجات در مدیریت احساسات درونی فرد و جنبه تبلیغی این منسوجات در این نقش پذیری موثر بوده اند. بدین ترتیب، پژوهش حاضر با رویکرد جامعه شناسی تاریخی به تبیین چرایی و چگونگی شکل گیری این نقش بر منسوجات دوره شاه طهماسب می پردازد و نتیجه حاصل از این بحث نشان می دهد که مجموعه ای از عوامل بهم پیوسته در این دوره ، انگیزه جنگ با گرجستان را ایجاد نموده و پیرو آن موجب خلق و تولید این منسوجات تصویری گردیدند.              

study of design of captivity in safavid textiles with a historical sociological approach

the subject of captivity is the most common subject of textiles of shah tahmasb period in the middle of the tenth century ah. an examination of the reasons for the pattern of captivity on these textiles shows that there are important purposes behind the formation of this role. it is important to study this subject when significant examples of them have been identified and dated, if there has been little artistic background on this subject so far. this provides the necessary motivation for this research. this provides the necessary motivation for this research. therefore, the question that arises is what was the main reason for the role of captivity in the textiles of shah tahmasb period? studies to date have identified the most important reasons for the formation of this role as shah tahmasb’s successive expeditions to georgia and the attainment of large numbers of male, female, and child prisoners. however, considering the role of these subjects only on the textiles of this period and its lack of formation on any other artistic field, the need for more research is felt, which is carefully in the political and social history of shah tahmasb period and changing the approaches of art supporters. this can be achieved by looking at past issues for textile design and the need to demonstrate the power and spiritual influence that prevails in the region. among all the events of the period, the internal disputes of the ghezelbash, the repentance of shah tahmasb and the rivalry with the ottomans in the war against the infidels, along with religious restrictions in book illustration and also the practical role of textiles in managing one’s inner feelings and the propaganda aspect of these textiles. role-playing has been effective among all the events of the period, the internal disputes of the ghezelbash, the repentance of shah tahmasb and the rivalry with the ottomans in the war against the infidels, along with religious restrictions in book illustration as well as the practical role of textiles in managing one’s inner feelings and the propaganda aspect of these textiles. role-playing has been effective. thus, the present study with the approach of historical sociology to explain why and how this role is formed on the textiles of shah tahmasb period and the result of this discussion shows that a set of interrelated factors in this the period motivated the war with georgia and the subsequent creation and production of these pictorial textiles.