مطالعه تطبیقی نقش مایه گل پنج پر در تزئینات کا خهای عالی قاپو و چهل ستون اصفهان

گل پنج پر، یکی از پرکاربردترین نقوش تزئینی است که در اغلب بناهای ایران به کار رفته است. از جمله بناهایی که این نقش به وفور استفاده شده، عمارت های عالی قاپو و چهلستون هستند. تنوع و زیبایی، تکنیک ساخت و ساز و نحوه اجرا در دو بنای مذکور قابل توجه است. هدف پژوهش، بررسی ویژگی ها و وجوه تمایزاتاین نقش مایه از منظر فرم، تکنیک اجرا، نحوه رنگ گذاری و تطبیق آن در دو بنای فوق بوده است. بدین منظور، سوال تحقیق این است که ویژگی های بصری و تکنیکی نقش مایه گل پنج پر در دو بنای عالی قاپو و چهلستون چگونه بوده و چه شباهت و تفاوتی با یکدیگر دارند؟ با روش توصیفی تحلیلی و تطبیق گل پنج پر در دو بنا،به تنوع و ویژگی های آن پرداخته شده است. روش گردآوری، بهره گیری از اسناد مکتوب و مشاهده مستقیم و میدانی بوده است. از نتایج مقاله چنین برآمده که استفاده از گل پنج پر در دو بنا اهمیت داشته و با توجه به فرم اولیه آنها، به نظر می رسد از یک الگوی واحد پیروی کرده اند. در کاخ چهل ستون، شگردهای خاصی ازجمله؛ طبیعت گرایی، ساخت و ساز، ظرافت در طرح و نقش و اجرا به کار گرفته شده اند. همچنین، از شیوه نقاشی و طلاکاری در طیف وسیعی استفاده شده است. اما در کاخ عالی قاپو با توجه به محدود بودن رنگ تنوع در تکنیک، اجرا و اندازه بیشتر دیده شده است.

Evaluation of real dimensions in the aesthetics of brick designs using codas technique (A case study: Xowunchini in the historical context of Dezful houses)

One of the important (effective) factors in the body of architecture is paying attention to the ornaments/decorations which are shaped by geometrical patterns. These physical elements have been used in different parts of the building and has created beautiful designs. Furthermore, the creation of beauty could be examined from two perspectives, physical and mental, in which in the present study, the physical perspective of decorations has been investigated because of the effective criterion in creating the motifs. The context of this study is located in a city with a valuable historical background related to brick ornaments. Accordingly, Dezful with the desired features and Xowunchini brick designs was selected for investigation. Furthermore, the research questions are: What are the effective factors influencing the aesthetics of brick design? And what is the effect of each one of the physical factors on the beauty of Xowunchini designs? This research is based on a survey method in regards to the samples and descriptiveanalytical. In this study, the context of the research was examined using observation, case study, library research, and observation. Then, the research framework is evaluated with codas technique in 6 steps and the study of beauty components in the sample community is done. Finally, based on the results and logical inference, the findings of this study were presented. The research finding show that Xowunchini ornament have had different geometry and have created a different quality of beauty, as they were formed under the influence of aesthetic components. Furthermore, the result of this research shows that the effective criteria in creating the beauty of ornaments include proportions, relationship with numbers, type of pattern, roots of patterns, reproducibility and emphasis on special role. These criteria are varied in Xowunchinis and have a variety of species so that few ornaments can be found that have similar criteria.