آسیب شناسی نور و نورپردازی مصنوعی در گرافیک محیطی مسجد شیخ لطف الله اصفهان

نورپردازی به عنوان یکی از پارامترهای اساسی در طراحی معماری و از عوامل ایجاد حس فضا و تقویت هویت مکان، حضور پررنگی در معماری ایرانی و اسلامی دارد. به نظر می رسد مدیریت حضور نور طبیعی و همچنین نورپردازی مصنوعی از جنبه های بصری، معنایی، عملکردی و ... در حوزه طراحی گرافیک محیطی نیز حائز اهمیت است. پژوهش پیش رو در نظر دارد استفاده بهینه از امکانات نور و نورپردازی در گراف کی محیطی مسجد شیخ لطف الله اصفهان را به عنوان نمونه ای شاخص و با نگاهی آسیب شناسانه مورد بررسی قرار دهد. دو پرسش در این زمینه قابل طرح است؛ نخست اینکه آسیب های ناشی از نورپردازی نامناسب در گرافیک محیطی مسجد شیخ لطف الله کدام هستند و دوم اینکه در طراحی اصولی نورپردازی، کدام رو شها موثر واقع می شوند؟ در این راستا، تاثیرات طیف نور، یکفیت و شدت نور و مدت زمان تابش منابع نور مصنوعی بر بافت تاریخی و آسیب های ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفت هاند. همچنین، ارائه راهکارهای عملی متناسب با منابع نوری مصنوعی متداول برای نورپردازی بافت تاریخی به منظور به حداقل رساندن این آسیب ها با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی، از دیگر اهداف این مقاله است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که به شیو ه کیفی و با هدف بررسی آسیب شناسی نور و نورپردازی در مسجد شیخ لط فالله اصفهان انجام شده است. گردآوری اطلاعات، با استفاده از روش میدانی (مشاهده) و روش اسنادی (مطالعات کتابخانه ای و اسناد بالادستی) صورت گرفته است. در پژوهش حاضر، نگرش عمیق در استفاده از نور در بافت تاریخی نشان داده است که نور مصنوعی به اندازه نور خورشید می تواند بر بیان و خلق بافت تاریخی موثر باشد و از طرف دیگر، نورپردازی نامناسب در بافت تاریخی می تواند تاثیرات مخربی برگرافیک محیطی به جای بگذارد. متاسفانه آسیب های ناشی از نور نظیر؛ بی رنگ شدن، محوشدگی و تغییر رنگ و از شکل افتادن آثار هنری و تاریخی، برگشت ناپذیر هستند. بنابراین، حفاظت از آثار باارزش در برابر این آسیب ها ضروری است.

Pathology of light and artificial lighting in the environmental graphics of Sheikh Lotfollah Mosque in Isfahan

Lighting as one of the basic parameters in architectural design and one of the factors creating a sense of space and strengthening the identity of the place, has a strong presence in Iranian and Islamic architecture; And since managing the presence of natural light as well as artificial lighting in terms of visual, semantic, functional aspects, etc. is also important in the field of environmental graphic design. The present research considers the optimal use of lighting and lighting facilities in the environmental graphics of Sheikh Lotfollah Mosque in Isfahan as an outstanding example and with a pathological perspective. Two questions can be asked in this regard; First, what are the damages caused by improper lighting in the environmental graphics of Sheikh Lotfollah Mosque, and second, which methods are effective in designing the principles of lighting. In this regard, the effects of light spectrum, light quality and intensity and duration of radiation of artificial light sources on the historical texture and the damage caused by it have been studied. Furthermore, providing practical solutions appropriate to conventional artificial light sources for lighting the historical context in order to minimize these damages using the latest scientific achievements is another objective of this study. The research method in this research is descriptiveanalytical which has been conducted in a qualitative manner with the aim of investigating the pathology of light and lighting in Sheikh Lotfollah Mosque in Isfahan. Data collection was performed using field method (observation) and documentary method (library studies and upstream documents). In the present investigation, a profound view on the use of light in historical context has shown that artificial light can affect the expression and creation of historical context as much as sunlight, and on the other hand, inadequate lighting in historical context can have detrimental effects on environmental graphics. Unfortunately, the damage caused by light, such as fading, fading and discoloration, and the deformation of works of art and history are irreversible. Therefore, it is necessary to protect valuable works against these damages.