برساخت های گفتمانی نقاشی ندیمه ها (ولاسکز) و عکس عبدالخالق خان (ظل السلطان) در چارچوب تحلیل گفتمان ژیلین رُز

آنچه در دنیای رسانه های بصری معاصر به واقعیتی بدل شده، این است که برخی از تصاویر و متون بصری، توجه مخاطبان و پژوهشگران را به شباهت های خود با دیگر تصاویر به شکل واقعی یا خیالی جلب نموده و هر لحظه آنها را برای کشف و بررسی کی رابطه و تعاملِ درون متنی ترغیب می نمایند. از ای نرو، مقاله حاضر با گرایش درون رشته ای و کاربست روش تطبیقی و توصیفی تحلیلی با رویکرد یکفیِ تحلیل گفتمانِ پساساخت گرایانۀ ژیلین رُز، ضمن مطابقت دو اثر تجسمی )نقاشی ندیمه ها و عکس عبدالخالق خان(، به واکاوی تعامل های میان فرهنگی و گفتمان های برساخته شده در تصاویر پرداخته و تاثیر یا عدم دخالت آپاراتوس های قدرت در شکل گیری این گفتمان ها را بررسی می نماید. پژوهش حاضر در پاسخ به این پرسش ها که در بررسی این دو اثر هنری، چه گفتمان هایی و چگونه برساخته می شوند و از این نظر چه تشابهی میان آنها وجود دارد، دریافت که ولاسکز و عبدالخالق خان هم در نقش هنرمند و هم سوژه اثر، بدون تاثیرپذیری از دستگاه های نهادی و با به حاشیه راندنصاحبان قدرت، از خود بدنی متفاوت و غالب برساخته اند. در هر دو تصویر، گفتمان هنر و گفتمان سیاست در تقابل با هم قرار گرفته و هر دو هنرمند از طریق شکل یکسانِ بازنمایی و به طور ضمنی، به غلبه هنر بر سیاست اشاره و تا یکد می نمایند. چنین به نظر می رسد که در این تعامل بینافرهنگی میان شرق و غرب در بطن تاریخ،عبدالخالق خان ب هعنوان هنرمند، در تولید این عکس از بینش و رویکرد انتقادی ولاسکز در تابلوی ندیمه ها متاثر شده است.

Discursive constructs of Velázquez’s Las Meninas and Abd-ol-Khalegh Khan’s photograph of Zell-e Soltan as seen through Gillian Rose’s discourse analysis

It has become a reality in the world of contemporary visual media that some of images and visual texts attract viewers and researchers to their similarities with other images in a real or imagined way while furthermore, constantly encouraging them to discoverand examine an intratextual relationship and interaction. Conducted as comparative and descriptiveanalytical research, this intradisciplinary study compared two works of fine art: Vel aacute;zquez rsquo;s Las Meninas and AbdolKhalegh Khan rsquo;s photograph of ZelleSoltan. As part of this comparison, it employed the qualitative method of Gillian Rose rsquo;s postconstructionist discourse analysis to explore the intercultural interactions as well as the constructed discourses in the two images and to investigate the influence mdash; or lack thereof mdash; of apparatuses of power on the development of those discourses. The research questions were: ldquo;In the studying the artworks, what discourses are constructed and how are they constructed? rdquo; and ldquo;In what way are they similar in this regard? rdquo; The findings indicated that Vel aacute;zquez and AbdolKhalegh Khan have constructed, as boththe artist and the subject of their piece, a different and dominant body of themselves without any influence from institutional systems and by sidelining power holders. In both images, the discourse of art and that of politics are in conflict with each other, and both artists, by adopting the same representation approach, implicitly point to and highlight the overpowering of politics by art. It seems that in this historical intercultural interactionbetween the East and the West, AbdolKhalegh Khan was influenced, as an artist, by Vel aacute;zquez rsquo;s critical approach in Las Meninas in the creation of his photograph.