امکان بازیافت عناصر غذایی خاک از آب‌‌های غیرمتعارف، مطالعه موردی: ‏ایستگاه پخش سیلاب بر آبخوان پلدشت

سیلاب ‌ها حاوی مواد رسوبی بوده که پس از نهشته گذاری در حاصلخیزی مخروط ‌افکنه‌ ها و دشت‌های سیلابی متشکل از رسوبات دانه ‌درشت از طریق افزایش عناصر غذایی، موثر هستند. در این پژوهش، اثرات پخش سیلاب بر بازیافت عناصر غذایی اصلی خاک در عرصه پخش سیلاب بر آبخوان پلدشت واقع در استان آذربایجان غربی طی 10 سال مورد ارزیابی قرار گرفت. در این رابطه، در حد فاصل نهرهای گسترش سیلاب و سه نوار اول پخش سیلاب که سیل‌گیری شده‌اند، به تعداد سه نمونه مرکب حاصل از اختلاط چهار نقطه در هر نوار و از عمق 200 سانتی‌متری خاک به همراه لایه رسوب، نمونه‌برداری و عوامل درصد ازت کل و کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک اندازه ‌گیری ‌شد. برای مقایسه میانگین‌ ها، چنانچه داده‌ ها دارای توزیع نرمال بود، از آزمون آماری t و در غیر این صورت از آزمون ‌‌های ناپارامتری استفاده ‌شد. بر اساس نتایج به ‌دست آمده، مقدار کربن آلی و ازت کل خاک در طول سال‌ های اجرای طرح به‌ طور محسوسی به‌ترتیب از 0.23 به 0.33 و از 0.027 به 0.039 درصد افزایش یافته است. مقدار فسفر تبادلی هم در طول سال‌ های اجرای طرح از 2.69 به 5.32 و پتاسیم قابل تبادل از 145.93 به 206.52 قسمت در میلیون به‌طور معنی‌ داری افزایش یافته است. از سوی دیگر، اختلاف مقادیر برخی از عناصر در نوارهای پخش در سطح پنج درصد معنی دار است، به‌طوری که مقادیر فسفر، کربن آلی و ازت خاک در طول نوارهای پخش بالا‌دست به‌طور معنی‌داری تا دو برابر بیشتر از نوارهای پایینی است، ولی میزان پتاسیم تغییر معنی ‌داری نداشته است. این نتایج نشان داد که پخش سیلاب موجب افزایش عناصر غذایی اصلی خاک شده که به تبع آن امکان کاهش کاربرد کود به ‌وجود آمده است.