بررسی روند تغییرات شاخص خشکی طی دوره‌ 2100-1966 در شمال غرب ایران

در این مطالعه، روند تغییرات شاخص خشکی (ai)، تبخیر و تعرق مرجع (et0) و بارش طی دوره‌ های 2010-1966، 2040-2011، 2070-2041 و 2100-2071 در شش ایستگاه سینوپتیک غربی و شمال غربی ایران مطالعه شد. بدین منظور خروجی ‌های مدل اقلیمی hadcm3 تحت سناریوهای انتشار a2 و b2 به روش آماری به‌وسیله مدل statistical downscaling model (sdsm) ریزمقیاس سازی شد. به‌منظور روندیابی تغییرات شاخص خشکی، بارش و تبخیر و تعرق مرجع در 2010-1966 از آزمون روندیابی منکندال استفاده شد. بر مبنای نتایج آزمون روندیابی منکندال، روند ai و بارش طی 2010-1966 در اکثر ایستگاه‌‌ها به ‌طور معنی ‌داری (0.05>p) نزولی بوده است. روند کاهشی تغییرات شاخص خشکی طی فصل ‌های زمستان، بهار، تابستان و پاییز به‌ترتیب در پنج، چهار، صفر و دو ایستگاه از شش ایستگاه مطالعه شده معنی‌دار بوده است. این امر نشانگر نقش مهم کاهش شاخص خشکی فصل زمستان در روند نزولی شاخص خشکی سالانه در منطقه مورد مطالعه دارد. نتایج همچنین نشان دادند که در سه دوره 30ساله ابتدایی، میانی و انتهایی قرن 21، ai (میانگین تمامی ایستگاه ‌ها) نسبت به دوره پایه (1990-1966) به‌ترتیب 8.0، 14.7 و 34.3 درصد تحت سناریوی a2 و 12.6، 12.5 و 20.1 درصد تحت سناریوی b2 کاهش خواهد یافت که بیانگر خشک تر شدن اقلیم مناطق شمال غربی و غربی کشور طی سده حاضر است. بیشترین کاهش فصلی ai طی قرن 21 در تابستان تحت سناریوی a2 و در بهار تحت سناریوی b2 مورد انتظار است. میانگین ai تمامی ایستگاه‌ ها در دهه ‌های انتهایی قرن حاضر تحت سناریوی a2 نزدیک به 0.2 خواهد شد که بیانگر کاهش شدید شاخص خشکی مناطق مورد مطالعه تحت سناریوی a2 می ‌باشد. در برخی از مناطق از قبیل تبریز، افزایش نیاز تبخیری جو و کاهش بارش سبب تغییر کلاس اقلیمی از نیمه‌خشک به خشک خواهد شد.