شبیه‌سازی رسوب‌نمود با استفاده از آب‌نمود

رسوب‌نمود یک ابزار مهم در مدیریت منابع آب و خاک حوزه‌های آبخیزمحسوب می‌شود، لذا دست‌یابی به روش‌های مناسب برای تهیه رسوب‌نمودها در حوزه‌های آبخیز مختلف فاقد آمار دقیق رسوب معلق از اهمیت زیادی برخوردار است. حال آن‌که دست‌یابی به روش‌های ساده و مبتنی بر داده‌های زودیافت کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی توانایی تهیه رسوب‌نمود مصنوعی با استفاده از آب‌نمود در حوزه آبخیز گلازچای در استان آذربایجان غربی با مساحت 103 کیلومتر مربع انجام شد. بدین منظور بعد از تهیه بانک اطلاعاتی مربوط به 18 رگبار به‌وقوع پیوسته طی دوره زمانی پاییز 1390 تا بهار 1393، آب‌نمود و رسوب‌نمود کل و مستقیم هر یک از رگبارها تهیه شد. سپس شبیه‌سازی کلیه مولفه‌های رسوب‌نمود کل و مستقیم با استفاده از مولفه‌های متناظر آب‌نمود و با استفاده از برازش انواع روابط رگرسیونی دو متغیره و انتخاب مدل بهینه با استفاده از معیارهای مختلف صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق به‌طور کلی شبیه‌سازی مولفه‌های مختلف رسوب‌نمود کل به‌جز زمان‌ پایه، عرض‌های 50 و 75 درصد از اوج با استفاده از مولفه‌های آب‌نمود امکان‌پذیر بود. بررسی نتایج شبیه‌سازی رسوب‌نمود مستقیم نیز دلالت بر توانایی شبیه‌سازی کلیه مولفه‌ها به‌جز عرض 75 درصد اوج بود. نتایج همچنان نشان داد که شبیه‌سازی مولفه‌های زمانی با مقادیر خطای نسبی کمتر، بهتر از سایر مولفه‌ها صورت گرفت. به‌نحوی‌که کمترین مقادیر خطای تخمین و تائید برای رسوب‌نمود کل به‌ترتیب برابر 48.86 و 45.65 درصد برای زمان تا اوج بود. مدل بهینه ارائه شده برای شبیه‌سازی مولفه زمان پایه دارای کمترین میزان خطای تخمین و تائید به‌ترتیب برابر 23.03 و 21.75 و بیشینه ضریب کارایی برابر 0.93 بود.