بررسی سهم واحدهای سنگی در تولید رسوب با استفاده از ویژگی های کانی‌شناسی و سنگ­ شناسی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز حسن ابدال زنجان

هدف از این پژوهش، تعیین جنس اجزا تشکیل‌دهنده رسوبات و نسبت دادن ذرات رسوبی به واحدهای سنگ­ شناسی حوضه و در نتیجه تعیین سهم هر یک از واحدهای سنگ­ شناسی در رسوب­ زایی حوزه آبخیز می‌باشد. در این پژوهش ابتدا از رسوبات پشت سازه‌های حفاظت خاک و آب و همچنین، از رسوبات بستر آبراهه‌ها نمونه‌برداری صورت گرفت. برای کلیه نمونه‌ها دانه‌بندی به‌روش الک تر انجام شد. سپس الک‌های 600 میکرون و چهارمیلی‌متر به‌عنوان الک شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی­ های کانی­ شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگ‌نمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها تعیین و با شمارش تعداد آن‌ها و تعیین سهم هر کدام از کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها، نتایج را با واحدهای سنگ‌شناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده‌سنگ‌ها و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. مطابق نتایج به‌دست آمده، واحد سنگ­ شناسی ?z با 44.62 درصد بیش‌ترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب بر عهده دارد. این واحد سنگ ­شناسی شامل شیل میکایی صورتی تا قرمز سازند زاگون می‌باشد. واحد سنگ‌شناسی pml که شامل آهک است با 22.88 درصد در رتبه دوم قرار دارد. سومین واحد سنگ‌شناسی که بیش‌ترین سهم را در تولید رسوب دارد، واحد ev است که شامل آندزیت و آندزیت برشی شده همراه با میان لایه‌های توف و توفیت سازند کرج می‌باشد. واحدهای pl-qc و ?l (سازند لالون)، qt و js (سازند شمشک)، et (سازند کرج)، ek1 (سازند کرج)، pd (سازند دورود)، ?bt (سازند باروت) و ef (سازند فجن) به‌ترتیب با 4.25، 3.22، 2.09، 2.05، 2.01، 1.83، 1.33، 1.32 و 1.23 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند و به‌ترتیب بیش‌ترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب حوضه دارند.