بررسی اثر فعالیت‌های معدنی بر تعیین حریم کمی رودخانه هراز

تخریب بستر و فعالیت در حریم رودخانه‌ ها از جمله فعالیت ‌های معدن، ساخت جاده، پل غیر استاندارد و غیره در اغلب موارد منجر به تشدید خطر وقوع سیلاب می شود. با توجه به اهمیت این موضوع، در پژوهش حاضر به بررسی اثر فعالیت ‌های معدنی بر تعیین حریم کمی در بازه ای از رودخانه هراز، سه راهی بلده محل الحاق نوررود تا ابتدای منطقه جنگلی کلرد به طول 40 کیلومتر پرداخته شده است. در این راستا، برای بررسی تغییرات سطوح فعالیت ‌های معدنی رودخانه در طی سال ‌های 1363 تا 1399 از تصاویر ماهواره ‌ای، برای شبیه سازی رفتار هیدرولیکی رودخانه از مدل هیدرولیکی hec-ras و برای مقایسه تغییرات حریم رودخانه در بازه زمانی مطالعاتی از مدل dlsrs استفاده شده است. بدین‌ترتیب، ابتدا تصایر ماهواره‌ ای زمین مرجع و تکنیک تفسیر بصری برای تعیین سطح فعالیت‌های معدنی به کار گرفته شد. سپس، نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:2000 بستر رودخانه در محیط الحاقیه hec-georas (gis) و مدل hec-ras برای شبیه سازی رفتار هیدرولیکی رودخانه مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت، با برآورد پارامترهای پنج‌گانه مدل dlsrs، مقادیر حریم کمی رودخانه در فواصل زمانی 10 سال در بازه زمانی 1399-1300 تعیین شد. نتایج تغییرات سطوح فعالیت‌های معدنی موید تغییرات ژئومتری بستر بازه مورد مطالعه از قبیل جابه جایی و تنگ ‌شدگی بوده است. نتایج بررسی عوامل تغییرات حریم نیز نشان داد که افزایش فعالیت های انسانی و تغییر رژیم جریان رودخانه، سبب افزایش حریم کمی رودخانه می ‌شود. نتایج پژوهش نشان داد که طی قرن اخیر هجری شمسی سطح معادن در محدوده مطالعاتی از 3.35 به 13.57 هکتار در سال 1399 افزایش یافته است که بیشینه توسعه آن در دهه1390 هجری شمسی بوده است. در نتیجه، حریم کمی رودخانه از نه متر در سال 1300 به 17 متر در سال 1399 افزایش یافته است.

investigation of the effect of mining activities on estimation quantitative boundary of haraz river

destruction of the riverbed and activities in the river area, including mining activities, road construction, non-standard bridges, etc., often increase the risk of floods. due to importance of this issue in the present study, the effect of mining activities on determination of channel boundary of haraz river, (noorrud junction to kelerd forest area as a given reach) has been investigated with a length of 40 km. in this regard, to study changes in river mineral activity levels during the years 1985 to 2021 from satellite images, to simulate the hydraulic behavior of the river from the hec-ras hydraulic model and to compare changes in river area during the study period the dlsrs model were used. thus, satellite data with visual interpretation techniques were used to determine the level of mining activities. then, a 1: 2000 scale topographic map of the riverbed in the hec-georas (gis) extension and the hec-ras model was used to simulate the hydraulic behavior of the river. finally, by estimating the five parameters of the dlsrs model, the quantitative values ​​of the river at 10-year intervals were determined in the period 1300-1399. the results of changes in the levels of mining activities indicate geometric changes of the bed of the given reach such as displacement and narrowing process. the results of the study of the factors of channel boundary changes also showed that increasing human activities and changing the river flow regime increase the quantitative boundary of the channel. the results also showed that during the last century, the level of mines in the study area has increased from 3.35 to 13.57 ha in 2021, the maximum development of which has been since 2011. as a result, the quantitative area of the river has increased from 9 m in 1922 to 17 m in 2021.