ارزیابی مدل‌های برآورد بار کف رودخانه به‌منظور معرفی مدل مناسب، مطالعه موردی: رودخانه حبله‌رود

برآورد صحیح میزان رسوب دهی یک حوزه آبخیز از مهمترین مسائل مطرح‌شده در مهندسی آب، مهندسی رودخانه، منابع آب، تاسیسات و سازه‌های آبی و محیط‌ زیست برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای است. تنوع زیاد معادلات برای محاسبه مقدار بار رسوب در رودخانه و نبود اطلاعات در مورد نحوه استخراج معادلات، استفاده از آن را مشکل کرده است. هدف این پژوهش، استفاده از مدل ‌های مختلف برای برآورد بار کف با مطالعه موردی رودخانه حبله‌رود به ‌منظور شناسایی بهترین مدل برای تخمین بار کف رودخانه است. مشخصات هندسی رودخانه حبله‌ رود و مقطع جریان از بانک اطلاعات شرکت آب منطقه ای سمنان جمع ‌آوری و دانه‌ بندی رسوبات نمونه ‌برداری شده به روش الک انجام شد. مقدار بار بستر رودخانه در ایستگاه هیدرومتری بنکوه، با استفاده از رگرسیون ‌های مختلف و از طریق روابط مایر-پیتر-مولر، انشتین-براون، بگنولد و توفالتی محاسبه شد. نتایج حاصل از این روابط با نتایج ثبت شده در ایستگاه هیدرومتری بنکوه در بازه زمانی 1396-1390 مورد مقایسه قرار گرفت که نشان داد، روش توفالتی با مقدار rmse ،mae و r^2 برابر 20.07، 10.86 و 83 درصد بهترین پیش‌ بینی را از مقدار بار کف در مقایسه با سایر روش ‌ها ارائه می‌ دهد. مسیر عبوری و حوزه آبخیز رودخانه حبله‌رود از مناطق کوهستانی تشکیل شده است و عمده مسیر از سنگ ‌های مختلفی تشکیل شده است که دارای فرسایش‌پذیری بالایی است، بنابراین رابطه توفالتی، تخمین مناسبی از رودخانه‌ های واقع شده بر اقلیم کوهستانی ارائه می ‌دهد.

evaluating river bed load estimation models to introduce a suitable model, case study: hablehroud river

estimation of sediment bed load is one of the most important issues in river engineering. accordingly, several methods and relations have been proposed to estimate the bed load in streams for the past decades. the present research aimed to select the most accurate method to estimate bed load through the testing of various relations to estimate the bed load of the hablehroud river. the hydraulic and geometric specifications of the hablehroud river at bankouh hydrometry station were measured on specific dates by the expert team. the bed load rate was calculated by four different relations in bankouh hydrometry station from 2011 to 2017. resultant data showed that the toffaletti method with rmse, mae, and r2 of 20.07, 10.86, and 83 estimates more accurate in comparison with other methods. the sensitivity analysis of the toffaletti equation revealed that the bed load depends greatly on the velocity of the river flow. such a method is firmly recommended to use in the mountainous region.