بررسی عملکرد بندهای کنترل سیل بر تغییر پوشش گیاهی و ذخیره کربن خاک در استان کرمانشاه

امروزه بحث ترسیب کربن به‌دلیل تغییرات اقلیمی در سطح کره زمین، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی کارایی عملیات سازه‌های مکانیکی بر پوشش گیاهی و ترسیب کربن در حوزه‌های آبخیز استان کرمانشاه، که شامل سدهای کوچک رسوب‌گیر است که در داخل آبراهه به‌منظور کاهش سرعت جریان هرزآب و تعدیل شیب طولی آبراهه احداث می‌شود. سدهای کوچک رسوب گیر در استان کرمانشاه از نوع گابیونی و خشکه‌چین هستند. مشخصات خاک و پوشش گیاهی مناطق تحت عملیات مکانیکی و شاهد آن (چرای شدید و مدیریت قرق) به‌وسیله پیمایش میدانی در سه منطقه، جوانرود، قروتک گیلانغرب و حاجی‌آباد کنگاور اندازه‌گیری شد. نمونه‌برداری زی‌توده بخش هوایی و ریشه گیاه در همه مناطق، همراه با لاشبرگ گیاهی سطح زمین با استفاده از روش ترانسکت و پلات انجام شد. نمونه‌برداری خاک از لایه سطحی (صفر تا 20 سانتی‌متر) برای تعیین بافت خاک، آهک، اسیدیته (گل اشباع)، هدایت الکتریکی (گل اشباع) و کربن آلی خاک به تعداد 36 نمونه، برداشت شد و تحلیل آماری با مقایسه میانگین‌ها با آزمون s.n.k در سطح 0.05 انجام شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد، کربن آلی ترسیب شده در عملیات مختلف با توجه به تجزیه واریانس یک طرفه در سطح 0.01 اختلاف، معنی‌دار است و مقدار ذخیره کربن لایه سطحی خاک در عملیات مکانیکی (بندهای کوچک کنترل سیل) 30.16 تن در هکتار به‌دست آمد که ناشی از جمع‌آوری رسوبات بالادست بند است و در مقایسه با مناطق شاهد عملکرد پایینی دارد. همچنین، مقایسه ترسیب کربن عملیات مکانیکی با سایر برنامه های آبخیزداری نشان داد که پوشش گیاهی تاثیر مستقیمی در افزایش کربن ترسیب شده در خاک را دارد.

Surveying the performance of flood control dams on vegetation cover and soil carbon storage in Kermanshah Province

Now a day, carbon sequestration is an important issue due to its serious role on global warming. The aim of this research was to evaluate mechanical measure of check dams on vegetation cover and soil carbon storage in watersheds of Kermanshah Province, Iran. These check dams were constructed in the drainage systems to reduce surface runoff velocity and optimize channel slope. Small sedimentary dams are made by gabions and dry structures. The soil and vegetation characteristics of the areas under mechanical operation and its control (severe grazing and grazing management) by field survey in selected sites of Gilan Ghab, Kangavar and Sarfirozabad. The plant biomass including canopy cover and plant root as well as plant litter were samplled along transect path using the quadrat plot. 36 soil sampls were collected from 020 cm of soil depths and were air dried and sieved through two milimeter mesh and analyzed in the soil laboratory. Soil organic carbon was measured by the Walkley and Black method and statistical analysis was carried out using SPSS software (version 19). Results showed that both mechanical (check dams) contributed to store 49.28 tonha1 of carbon which was significantly lower than biological measures. It was concluded that vegetation cover has the most effects on carbon sequestration of the rangelands compared to mechanical methods.