کاربرد مقایسه‌ای روش‌های اسکنر نوری، شیارسنج، پارافین در اندازه‌گیری فرسایش شیاری

اندازه‌گیری فرسایش و رسوب معمولا با استفاده از روش‌های مختلف برای دستیابی به اطلاعات قابل اعتماد از میزان هدررفت خاک ضروری می‌باشد. در این راستا، به‌کارگیری روش‌های نو و دانش روز به‌ سبب تسهیل در اندازه‌گیری‌ها و افزایش دقت مورد نظر از اهمیت زیادی برخوردار است. لکن اطلاعات کافی در زمینه کارایی روش‌های نوین در دسترس نیست. لذا، پژوهش حاضر با هدف به‌کارگیری اسکنر نوری به‌عنوان یکی از روش‌های نوین اندازه‌گیری فرسایش خاک و مقایسه نتایج حاصل از آن‌ با دو روش سنتی شیارسنج و پارافین در زمینه اندازه‌گیری فرسایش شیاری در شرایط آزمایشگاهی صورت پذیرفت. برای انجام پژوهش، ابتدا یک خاک لومی رسی در کرت‌های آزمایشی با ابعاد 30 در 40 سانتی‌متر و با شیب 20 درصد در معرض باران با شدت 50 میلی‌متر بر ساعت به‌ مدت 20 و 80 دقیقه و ایجاد فرسایش سطحی قرار داده شد. سپس، در مرحله بعد، باران با شدت‌های 90 و 100 میلی‌متر بر ساعت به‌ترتیب در مدت‌های 20 و 80 دقیقه برای ایجاد فرسایش‌های شیاری با ابعاد مختلف اجرا و در نهایت میزان فرسایش شیاری با سه روش اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین اندازه‌گیری شد. نتایج به‌دست آمده از اسکنر نوری با مقادیر غلظت رسوب اندازه‌گیری شده در خروجی کرت و نیز روش‌های شیارسنج و پارافین مورد مقایسه قرار گرفت. میانگین میزان جا‌به‌جایی خاک از روش‌های اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین برای شدت 90 میلی‌متر بر ساعت با مدت 20 دقیقه به‌ترتیب 79.73±283.30، 8.27±35.49 و 9.22±45.93 گرم و میانگین میزان جابه‌جایی خاک برای شدت 100 میلی‌متر بر ساعت با مدت 80 دقیقه در اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین به‌ترتیب 274.22±377.94، 5.71±41.45 و 11.45±46.20 به‌دست آمد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، مشخص شد که نتایج حاصل از اسکنر نوری بسیار متفاوت و مقادیر آن بسیار بالاتر از دو روش سنتی مورد مطالعه است.

Comparative application of optic scanner, rillmeter and paraffin methods in rill erosion measurement

Measuring soil erosion and sediment yield using different methods is necessary to achieve integrated and reliable information from amount of soil loss. In this regards, the application of new and uptodate innovative methods is required and important to facilitate the measurements, which leads to increase the accuracy. However, there is no enough information for the efficiency assessment of innovative techniques. An optic scanner method therefore was used in the present study to measure soil particles detached/transported by splash/runoff. Then, the obtained results were compared with two traditional methods. Including rillmeter and paraffin, which were applied for the measurement of rill erosion in the laboratory. For this study, first a clay loam soil was poured in experimental plots with 30×40 cm dimensions and slope of 20%. The study plots were then exposed to sheet erosion under simulated rainfall intensity of 50 mm h1 with duration of 20 minutes. In the next stage, two simulated rainfall intensities of 90 and 100 mm h1 with duration of 20 and 80 minutes, were applied, respectively. The output runoff and sediment were collected and measured. Consequently, the results of optic scanner were compared with sediment measurements and also rillmeter and paraffin methods. Average soil erosion amount at the intensity of 90 mm h1 with duration of 20 minutes based on optic scanner, rillmeter and paraffin were 283.30±79.73, 35.8±49.27, and 45.93±9.22 gr, whereas average soil erosion amount at the intensity of 100 mm h1 with duration of 80 minutes were 377.94±274.22, 41.5±45.71, and 46.20±11.45 gr, respectively. According to the results, it was clear that the results of optic scanner was significantly different from other methods and overestimated soil erosion.