برآورد هدررفت فسفر از طریق رواناب با به‌کارگیری دستگاه شبی‌ساز باران در خاک‌های آهکی حوزه آبخیز تلخه‌رود

هدررفت فسفر خاک از طریق رواناب ممکن است، باعث بالا رفتن غلظت فسفر آب‌های سطحی به اندازه ا ی شود که موجب شکفتگی جلبکی در سامانه‌ های آبی شود. در نتیجه، بررسی ارتباط بین غلظت فسفر محلول رواناب و غلظت فسفر فراهم خاک برای مدیریت فسفر در آب های سطحی و  نیز تعیین سطح بحرانی فسفر فراهم خاک ضروری است. برای انجام این کار، از 30 نقطه حوزه آبخیز تلخه رود که فسفر فراهم آن ها در دامنه گسترده ای قرار داشت، نمونه های خاک برداشت شدند. پس از تعیین ویژگی های عمومی، فسفر فراهم خاک‌ها با استفاده از روش‌های اولسن، مهلیچ3، سلطان پور و صافی آغشته به اکسید آهن اندازه گیری شد. سپس، نمونه های خاک با فشردگی یکسان درون سینی هایی به ابعاد 30 در 60 سانتی متر ریخته و به مدت 30 دقیقه در شیب پنج درصد تحت باران با شدت 75 میلی متر بر ساعت قرار داده شدند. از رواناب خروجی در فواصل زمانی مختلف نمونه برداری و غلظت فسفر محلول آن ها اندازه گیری شد. همبستگی بین فسفر محلول رواناب و فسفر فراهم خاک‌ها که به چهار روش اندازه‌گیری شده بودند، معنی دار بود. غلظت آستانه فسفر فراهم برای روش های اولسن، مهلیچ3، صافی آغشته به اکسید آهن و سلطان پور به ترتیب 86، 140، 52 و 49 میلی گرم بر کیلوگرم به‌ دست آمد. همچنین، هر چهار روش غلظت آستانه‌ فسفر محلول رواناب را در بازه باریک 0.38 تا 0.4 میلی گرم بر لیتر نشان دادند.

Estimation of runoff phosphorus losses from calcareous soils of Talkherood Watershed using rainfall simulator

Phosphorus (P) loss in runoff can promotes weed and algae growth in water systems as a result of high concentrations of surface water P. As a result, relationship between available soil P and P concentrations is necessary for management of P concentrations in surface waters and for critical soil P determination. For this purpose, from 30 points of Talkherood Watershed surface soil samples with widely available P contents were selected. After determining some of general properties, four soil P tests including Olsen, Mehlich3, Iron oxide and Soltanpour were measured. Then, soil samples were poured with imperative compaction and rainfall was applied onto 30×60 cm soil boxes on a 5% slope for 30 minutes by applying 75 mm h1 rainfall. Their runoff was sampled in different times and their dissolved P concentration was measured. Significant correlation was obtained between dissolved runoff P and the four methods of available P for the soils. Critical concentrations of phosphorus for Olsen, Mehlich3, Iron oxide, and Soltanpour methods were 86, 140, 52 and 49 mg l1, respectively. Also, the four methods showed critical dissolved runoff P concentrations in narrow range of 0.38 to 0.4 mg l1.