|
|
آبخیزداری در ایران: تاریخچه، تکامل و نیازهای آتی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
مصفایی جمال ,نیککامی داود ,صالحپورجم امین
|
منبع
|
مهندسي و مديريت آبخيز - 1398 - دوره : 11 - شماره : 2 - صفحه:283 -300
|
|
|
چکیده
|
بهمنظور دستیابی به توسعه پایدار، طرحریزی یک برنامه مدیریتی صحیح ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاریخچه، وضعیت فعلی و نیازهای آتی مدیریت حوزههای آبخیز بهعنوان واحدهای اصلی مدیریت سرزمین در ایران است. بدین منظور، ضمن ارایه مفاهیم آبخیز و مدیریت حوضه، ساختار تشکیلاتی، فعالیتها و رویکرد فعلی آبخیزداری در ایران بررسی شد. همچنین، برای تبیین اهداف پژوهش، نحوه نگرش و انجام مدیریت آبخیز، برای چهار مطالعه موردی در داخل و خارج کشور (دو نمونه داخلی و دو نمونه خارجی) مورد مقایسه قرار گرفت. سیر تاریخی آبخیزداری در ایران بیانگر آن است که نشانههایی از تغییر رویکرد از یک نگاه مکانیکی سنتی به سمت نگاه مدیریت سیستمی در حال تکوین است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که برای عملیاتی شدن مدیریت یکپارچه سرزمین در واحدهای مدیریتی تحت عنوان آبخیز، تشکیل شورایی با مضمون شورای عالی آبخیز که سلامت حوضه را با رعایت اصول توسعه پایدار در راس اهداف خود قرار میدهد، ضروری است. همچنین، برای بهبود فرایند مدیریت آبخیزهای ایران، مواردی از جمله تشکیل سازمانی واحد و قدرتمند برای مدیریت آبخیزها، اصلاح ساختار سازمانی فعلی و ایجاد کمیتههایی با مضمون شورای آبخیز، حکمرانی مشارکتی آبخیز و ایفای نقش تمامی ذینفعان حوضه در سیاستگذاریها، بهکارگیری الگوی واحد و مناسب مدیریت آبخیز، توجه به موضوع مقیاس حوضه و تدوین راهحلهای بلندمدت و پایدار برای مقیاسهای مختلف زمانی و مکانی، تغییر نگرش نسبت به ماهیت اقدامات آبخیزداری از فنیمهندسی به مدیریتی پیشنهاد شد.
|
کلیدواژه
|
توسعه پایدار، حکمرانی مشارکتی آبخیز، شورای آبخیز، مدیریت یکپارچه آبخیز، مقیاس حوضه
|
آدرس
|
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری, ایران, سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری, ایران, سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Watershed management in Iran: history, evolution and future needs
|
|
|
Authors
|
Salehpour Jam Amin ,Nikkami Davood ,Mosaffaie Jamal
|
Abstract
|
In order to achieve sustainable development, planning an appropriate management program is essential. Watersheds are the main units of land management and the main objective of this paper is to review the history, current status and future management needs of these units in Iran. For this purpose, the concepts of watershed and watershed management were explained and organizational structure, activities and current approach to watershed management have been investigated. Four case studies of the approach and practices of watershed management in Iran and abroad were also mentioned (two internal samples and two external). The historic course of watershed management in Iran indicates that signs of changing approach are ongoing from a traditional mechanical to the systemic management approach. As a general conclusion for improving integrated management of watersheds in Iran, some suggestions were offered as follow: improving the current organizational structure of watershed management and establishing committees called watershed council, considering the scale of the watershed, applying a united and appropriate watershed management model, shifting the attitudes from technical engineering to managerial approaches toward the nature of watershed management, watershed participatory governance and establishing an unitary and coherent organizational structure.
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|