ارزیابی پروژه‌های اجرا شده آبخیزداری از دیدگاه روستاییان در حوضه رزین استان کرمانشاه

امروزه تخریب منابع سرزمین، آلودگی هوا، کمبود مواد غذایی، فقر و نابرابری مهمترین چالش‏‌هایی هستند که حل آن‌ها بدون مشارکت فعال ساکنین محلی امکان‌‏پذیر نیست. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اقدامات آبخیزداری انجام یافته از دیدگاه ساکنین محلی بود که در قالب پروژه بین‏‌المللی منارید در حوضه رزین استان کرمانشاه بین سال‌های 95-1392 به مرحله اجرا در آمده بود. نظرات جامعه محلی از طریق مصاحبه حضوری در قالب پرسش‏نامه دریافت شد. نتایج این بررسی نشان داد که اقدامات انجام یافته شامل کپه‏‌کاری، احداث باغ، بند سنگیملاتی، بند گابیونی و دایک (دیواره کنترل سیل) بود. بیشتر مصاحبه ‏شوندگان با  اقدامات بیولوژیکی انجام یافته (کپه‏‌کاری و باغات دیم) به‏‌دلیل محدودیت در چرای دام، خلع ید برخی دیم‌زارها و در مواردی ایجاد تضاد موافقت چندانی نداشتند. نظرات موافق به‌دلیل چشم داشت آن‌ها برای ماکیت باغات و تسهیلات بانکی بود. حدود 85 درصد پاسخ ‏دهندگان اظهار داشتند که از نظرات و دیدگاه آن‌ها، علی‏رغم داشتن تجربیات و ایده‏‌هایی مناسب‌تر و سازگار با محیط‏ زیست، در مراحل مختلف انجام اقدامات آبخیزداری استفاده نشده بود. به‌طور کلی، آن‌ها بر این باور بودند که اقدامات مکانیکی راه‌‏حل مناسبی برای مقابله با فرسایش خاک، کنترل سیل، کاهش رواناب و بهبود آبیاری نیستند. غالب پاسخ‏ دهندگان بر اساس تجربیات تلخ خشکسالی‏‌های اخیر و میزان آگاهی و سوادشان، نگران تغییرات اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن بر کشاورزی و معیشت‌شان بودند و به همین دلیل، اذعان نمودند که مدیریت آبخیزداری و اقدامات دولتی بایستی در راستای مدیریت خشکسالی و سازگاری با شرایط جدید اقدامات اساسی انجام دهد. به‌طور کلی، ایده‌‏ها و مشارکت ساکنین محلی و بهره‏‌برداران بخش موثر اقدامات آبخیزداری هستند.

Stakeholder’s Opinion on Watershed Management Measures in Razin Catchment, Kermanshah, Iran

Abstract: land degradation, air pollution, food deficient, poverty as well as inequality are the main challenges worldwide. However, overcome these challenges are impossible without local inhabitants’ participation. The objective of this research was to evaluate the watershed management measures which measured through joint project by Forests, Rangelands and Watershed Organization (FRWM) and Middle East and North Africa Regions Program for Integrated Development (MENARID) in Razin watershed, Kermanshah, Iran during 201316. Local inhabitants were interviewed using questionnaire. The results explored that constructed measures comprise the pit seeding, rainfed orchard, stony dam, gabion and dyke. However, most of respondents did not agree with biological measures (pit seeding, rainfed orchard) due to limitation for their animal grazing, persuading landuse change and enhancing conflicts among them, while rare inhabitants were willing to rainfed orchard due to their expects on rangeland ownership and loan opportunity. Approximately 85% of local people confirmed that they did not consult or collaborated during watershed management measures, although they had environmental friend ideas. They believed that mechanical measures are impossible solutions in terms of soil conservation, flood control, runoff harvesting and supplemental irrigation. Overall, local communities worried about climate change and its sever negative impacts on agricultural activities and livelihood, thus watershed management and governance should be taken urgent steps overcome or adapting hits of droughts due to their literacy and experience during recent years. It is concluded that local inhabitant's ideas and their participations should be considered as the necessary step to obtain the effective results and sustaining watershed management measures.