روند تغییرات شاخص تخریب زمین در حوزه آبخیز شازند، استان مرکزی

امروزه تخریب زمین با توجه به روند رو‌به‌رشد جمعیت و تامین نیاز‌ ‌های آن و همچنین توسعه اقتصادی، بهره‌‌برداری غیر‌علمی و غیر‌منطقی از منابع اجتناب‌نا‌‌پذیر است. از این‌رو، پایش و شناسایی عوامل موثر بر تخریب زمین در یک منطقه برای مهار و مدیریت آن ضروری است. حال آن‌که این موضوعات کمتر مورد توجه متخصصین و مدیران قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر در حوزه آبخیز شازند با هدف تحلیل روند تخریب زمین و شناخت عوامل مهم و تاثیر‌گذار بر مبنای شاخص منطقه حساس محیطی (esai) در بازه زمانی 1365 تا 1393 به سبب تغییرات قابل توجه به‌دلیل بهره‌برداری‌ها و مدیریت‌های متنوع و توسعه صنعتی انجام شد. با توجه به نقشه‌های esai تهیه شده در مقاطع زمانی 1365، 1377، 1387 و 1393، به‌ترتیب 16.56، 33.39، 42.32 و 49.52 درصد از وسعت منطقه در شرایط بحرانی تخریب زمین قرار داشت. بر اساس تحلیل نتایج حاصل، روند تخریب زمین در منطقه فزاینده بوده و در دوره‌های منتهی به سال‌های 1377 و 1393 با شدت بیشتری صورت گرفته است. همچنین، تحلیل حساسیت و بررسی عوامل تاثیرگذار در تخریب زمین در منطقه مطالعاتی مشخص نمود که نقش عوامل پوشش گیاهی و مدیریتی و انسانی در تغییرات مقادیر esai و تعدیل و تشدید تخریب زمین بیش از سایر عوامل بوده است.