موازنه عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در مزارع مختلف گندم در گرگان

موازنه عناصر غذایی یکی از شاخص­های تعیین کارآیی استفاده از عناصر غذایی در سیستم­های کشاورزی است. بدین­منظور تحقیق حاضر برای ارزیابی کارآیی استفاده از عناصر غذایی در مزارع مختلف گندم در شهرستان گرگان انجام شد. در این مطالعه اطلاعات مربوط به مدیریت کوددهی شامل نوع و میزان مصرف کودهای مختلف ثبت شد. با توجه به نوع کود میزان خالص نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای هر مزرعه محاسبه شد. همچنین با استفاده از مدل quefts میزان عرضه این عناصر توسط خاک تعیین شد که این مقادیر برای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌ترتیب 61، 34 و 136 کیلوگرم در هکتار بود. در پایان فصل رشد غلظت این عناصر در گیاه از طریق تجزیه بافت اندازه­گیری شد و میزان خروج این عناصر در واحد هکتار تخمین زده شدند. در نهایت موازنه عناصر غذایی از طریق اختلاف بین عناصر ورودی (عرضه‌شده از طریق کود و خاک) و خروجی از مزارع محاسبه شد. نتایج نشان داد تقریباً نیمی از مزارع گندم دارای کمبود مصرف نیتروژن (موازنه منفی) بودند. میزان کمبود برای نیتروژن بین 3 تا 4/63 کیلوگرم در هکتار متغیر بود درحالی‌که در نیم دیگر مزارع حدود 3/1 تا 3/128 کیلوگرم در هکتار مازاد نیتروژن وجود داشت (موازنه مثبت). مازاد فسفر و پتاسیم تقریباً در همه مزارع مشاهده شد که مقدار آن به‌ترتیب بین 9/10 تا 3/79 و 5/11 تا 115 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد (موازنه مثبت).