تاثیر شوری و دما بر جوانه‌زنی بذر گیاه وسمه (Indigofera tinctoria)

وسمه (indigofera tinctoria) گیاه ناشناخته‌ای است که اخیراً به دلیل خصوصیات دارویی- صنعتی آن مورد توجه قرار گرفته است. اطلاعات کمی در مورد اثرات دما و شوری بر جوانه‌زنی بذر گیاه وسمه وجود دارد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر دما و شوری بر جوانه‌زنی وسمه بود. به همین منظور دو آزمایش مجزا در سال 1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. در آزمایش اول تیمارها شامل دماهای مختلف 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی‌گراد، و آزمایش دوم شامل 6 سطح شوری{صفر (شاهد)، 2، 3، 4، 5 و 6 دسی زیمنس بر متر} از منبع کلریدسدیم در نظر گرفته شد. برای تعیین درصد جوانه‌زنی نسبت به زمان و نیز زمان تا 50 درصد جوانه‌زنی از توابع دندان‌مانند، دو تکه‌ای، بتا و درجه ی دوم استفاده شد. برای انتخاب مدل برتر از میان مدل‌های مختلف شاخص‌هایی همچون پارامترهای معادله ی رگرسیون خطی، ضریب تبیین (r2)، ضریب همبستگی و مجذور میانگین مربعات خطا (rmsd) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین مدل برای توصیف سرعت جوانه‌زنی بذر نسبت به زمان و نیز زمان تا 50 درصد جوانه‌زنی تابع دوتکه‌ای است. براساس این مدل مقدار دمای پایه، مطلوب و سقف برای جوانه‌زنی به-ترتیب 27/10، 26/28 و 50/39 درجه سانتی‌گراد به دست آمد. در این بررسی، روز بیولوژیک (تعداد روز موردنیاز برای جوانه‌زنی تحت شرایط دمای مطلوب یا به عبارت دیگر حداقل تعداد روز از آبنوشی تا جوانه‌زنی) 21/1 بود. کاربرد سطح شوری کم (2 دسی‌زیمنس بر متر) موجب افزایش درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و کاهش وزن ریشه‌چه وسمه شد. با افزایش شوری درصد جوانه‌زنی و رشد ریشه‌چه کاهش یافت. همچنین، سطوح بالای شوری سبب کاهش بیشتر رشد ریشه‌چه نسبت به ساقه‌چه شد.