تاثیر تنش کم‌آبی بر رشد، عملکرد، میزان و ترکیب‌های اسانس شمعدانی معطر (Pelargonium graveolens L.)

به منظـور بررسـی اثر سـطوح مخـتلف تنش کم‌آبی بر رشـد، عمـلکرد، میـــزان و ترکیــب‌های اســانس شمعدانی معطر(pelargonium graveolens l.) ، آزمایشی گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارهای تنش عبارت بودند از 100%، 85%، 70% و 55% ظرفیت مزرعه‌ای. نتایج نشان دادند که با کاهش مقدار آب خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه های جانبی، عملکرد ماده ی تر و خشک در گلدان و عملکرد اسانس کاهش یافت. اگرچه بیشترین میزان اسانس در رطوبت 55% ظرفیت مزرعه‌ای با میزان 04/2 درصد وزن خشک حاصل شد، اما با توجه به کاهش شدید رشد گیاه، عملکرد اسانس در گیاه (065/0 گرم در بوته) در این تیمار کمترین بود. بیشترین عملکرد اسانس در گیاه با مقدار 193/0 گرم در بوته در تیمار100% ظرفیت مزرعه‌ای به دست آمد. میزان برخی ترکیب‌های عمده اسانس ازجمله سیترونلل، سیترونلیل فرمات و ایزو- منتون تحت تاثیر تنش کم‌آبی قرار نگرفت اما با کاهش میزان رطوبت خاک، میزان آلفا- پینن و لینالول کاهش یافت و میزان 2- فنیل اتیل تیگلات و جرماکرن- دی افزایش یافت. همچنین بیشترین میزان سیس و ترانس- رز اکسید، اسپاتولنول و سیس- سیترونلیل تیگلات و کمترین میزان نرال، ژرانیول و ژرانیل فرمات در رطوبت 55% ظرفیت مزرعه‌ای حاصل شد، اما میزان آنها در رطوبت‌های 100%، 85% و 70% در یک سطح آماری قرار گرفت. باتوجه به اثر تنش کم آبی بر کاهش عملکرد پیکر رویشی، با کاهش مقدار آب خاک عملکرد ترکیبات عمده اسانس در هر بوته به‌طور معنی‌داری کاهش یافت.