اثر شوری آب آبیاری بر جوانه زنی، سبز شدن، عملکرد بیولوژیکی و کمیت و کیفیت اسانس بادرشبویه (Dracocephalum Moldavica L.)

به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر مراحل مختلف رشد گیاه بادرشبویه سه گروه آزمایش در ژرمیناتور، گلخانه و مزرعه در قالب طرح های کاملا تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان انجام شد. در مرحله جوانه زنی، تاثیر شوری آب آبیاری بر جوانه زنی بذر با اعمال تیمارهای شوری شاهد (3/0) تا 39 دسی زیمنس بر متر (در مجموع 14 تیمار) با 4 تکرار بررسی شد. بالاترین درصد و سرعت جوانه زنی در تیمار شاهد به ترتیب 96 درصد و 7/14 جوانه در روز و کم ترین میزان در تیمار شوری 39 دسی زیمنس بر متر به میزان صفر برای هر دو صفت به دست آمد. تاثیر شوری بر صفت سرعت جوانه زنی شدیدتر از تاثیر بر درصد جوانه زنی بود. در مرحله سبزشدن در گلخانه بالاترین درصد و سرعت سبز شدن در تیمار شاهد به میزان 59 درصد و 8/24 جوانه در روز در شوری شاهد و کم ترین میزان صفر در هر دو صفت در شوری 12 دسی زیمنس بر متر به دست آمد. در مزرعه، تیمارهای شوری 3/0، 3، 6، 12، 15، 18، 21 دسی زیمنس بر متر پس از مرحله 10-8 برگی گیاه در 3 تکرار بر گیاه اعمال شد. این تیمارها بر صفت عملکرد بیولوژی در سطح یک درصد اثر معنی دار داشت. بالاترین میزان عملکرد بیولوژی در تیمار شاهد به میزان 1041 و کم ترین میزان در تیمار 21 دسی زیمنس برمتر به میزان 256 گرم ماده خشک در متر مربع به دست آمد. با افزایش شوری ارتفاع گیاه از 7/75 سانتی متر در شاهد به 9/41 سانتی متر در تیمار آخر کاهش یافت. تاثیر شوری بر درصد اسانس از نظر آماری معنی دار نبود. بازده اسانس در واحد سطح از 3/3 در تیمار شاهد تا 9/0 میلی لیتر در متر مربع در تیمار 21 دسی زیمنس تغییر نمود. تجزیه کیفی اسانس نشان داد که در تیمارهای مختلف مجموع 5 جز مهم اسانس یعنی نرال، ژرانیول، ژرانیال، نریل استات و ژرانیل استات از 4/64 تا 3/81 درصد تغییر داشت، اما این تغییرات از روند خاصی پیروی نکرد. به طور خلاصه از نتایج این پژوهش مشخص می شود، در گیاه بادرشبویه حساس ترین مرحله به شوری مرحله سبز شدن است و شوری بر عملکرد بیولوژی و عملکرد اسانس در واحد سطح تاثیر معنی دار دارد.