اثر ورمی‌کمپوست بر پراکسیداسیون لیپیدی غشاء و برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی جمعیت‌های رازیانه (foeniculum vulgare mill.) تحت تنش شوری

به‌منظور بررسی برهم‌کنش کود ورمی‌کمپوست و کلرید سدیم بر برخی از ویژگی‌های گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی‌مولار کلرید سدیم) و دو سطح ورمی‌کمپوست (صفر و 5 درصد حجمی) بودند که در سه تکرار بر جمعیت‌های رازیانه ارومیه، شیراز، بوشهر و مشهد اعمال گردیدند. گیاهان پنج هفته بعد از کاشت برداشت و برخی از صفات آن‌ها اندازه‌گیری شدند. مطابق با نتایج، کاربرد ورمی‌کمپوست به‌صورت معنی‌داری سبب افزایش وزن‌خشک، میزان کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئیدها، منیزیم، آهن، فسفات، نیترات، شاخص پایداری غشاء، محتوای نسبی آب و کاهش مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدهای بخش‌هوایی اکثر جمعیت‌های رازیانه موردمطالعه شد. در مقابل در شرایط تنش شوری (بدون حضور ورمی‌کمپوست) نتایج عکس به‌دست آمد. بیش‌ترین و کم‌ترین تاثیر تنش شوری 120 میلی‌مولار کلرید سدیم بر صفت وزن خشک بخش‌هوایی در بین جمعیت‌های رازیانه موردمطالعه، به‌ترتیب متعلق به جمعیت های مشهد (بیش از دو برابر) و شیراز (حدود 58 درصد) بود. بااین‌وجود، نتایج برهم‌کنش ورمی‌کمپوست و شوری حاکی از آن بود که در تیمار ورمی‌کمپوست، وزن خشک بخش هوایی، رنگدانه‌های فتوسنتزی، عناصر معدنی، شاخص پایداری غشاء و محتوای نسبی آب رازیانه در حضور برخی از سطوح شوری افزایش معنی‌داری نشان دادند. هم‌چنین در این شرایط مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدها کاهش یافتند. با کاربرد ورمی‌کمپوست در مواجهه با شوری 120 میلی‌مولار کلرید سدیم، وزن خشک بخش‌هوایی جمعیت شیراز بیش از دو برابر افزایش یافت که بیش‌ترین افزایش این صفت در بین جمعیت های رازیانه موردمطالعه بود.

effect of vermicompost on membrane lipid peroxidation and some morphophysiological characteristics of fennel (foeniculum vulgare mill.) landraces under salt stress

in order to investigate the interaction effect of vermicompost and sodium chloride on some characteristics of fennel as a medicinal plant, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design in the greenhouse conditions. experimental treatments consisted of four levels of salinity (0, 40, 80 and 120mm sodium chloride) and two levels of vermicompost (0 and 5% volumetric), which were applied to four fennel landraces of urmia, shiraz, bushehr and mashhad. plants were harvested five weeks after planting and then some of their traits were measured. according to the results of this experiment, vermicompost application induced a significant increase in the dry weight of shoot, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoids, magnesium, iron, phosphate, nitrate, membrane stability index, relative water content, and a decrease in the malondialdehyde and other aldehydes of shoot in most studied fennel landraces. in contrast, under salt stress condition (without vermicompost), reverse results were obtained. the highest and the lowest effects of 120 mm sodium chloride on shoot dry weight in the studied fennel landraces were observed in mashhad (more than two fold) and shiraz (about 58 percent) landraces, respectively. nevertheless, the results of interaction between vermicompost and salinity showed that dry weight of shoot, photosynthetic pigments, mineral elements, membrane stability index and relative water content of fennel were significantly increased in the presence of some salinity levels under vermicompost treatment. malondialdehyde and other aldehydes were also reduced in these conditions. under combined application of vermicompost and 120 mm sodium chloride, shoot dry weight of shiraz landrace was increased more than two fold, the highest increase of this trait among the fennel landraces.