بهینه‌سازی شرایط تولید کالوس و باززایی شاخساره در دو رقم گلرنگ (carthamus tinctorius)

گلرنگ (carthamus tinctorius) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات اقتصادی جهان دارای یکی از با کیفیت‌ترین انواع روغن‌های خوراکی است. ارقام گلرنگ در مقایسه با دیگر گیاهان نسبت به روش‌های مختلف کشت بافت و باززایی، گیاهان سرسختی هستند. بنابراین ارائه روشی با بازدهی بالا برای باززایی ارقام تجاری گلرنگ کشور ضروری است. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف هورمون‌های bap، kin و tdz بر صفات کالوس‌زایی و باززایی نو ساقه ریزنمونه‌های زیرلپه و لپه ارقام گلمهر و صفه گلرنگ بر روی محیط‌کشت ms حاوی 0، 0.2، 0.5 و 1 میلی‌گرم در لیتر هورمون naa موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که بیش‌ترین میزان کالوس‌دهی با زیرلپه رقم گلمهر در محیط حاوی غلظت‌های یک میلی‌گرم در لیتر tdz و نیم میلی‌گرم در لیتر naa به میزان تقریبی 99.5 درصد و بالاترین مقدار باززایی نیز در محیط حاوی یک میلی‌گرم در لیتر tdz و صفر میلی‌گرم در لیتر naa در ریزنمونه لپه رقم گلمهر و حدود 33 درصد مشاهده شد. در ادامه شاخساره‌های حاصل به‌منظور ریشه‌‌زایی به هشت نوع محیط ریشه‌‌زایی مختلف منتقل شدند. بهترین محیط برای ریشه‌زایی محیط‌کشت ms حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر iba، 20 گرم ساکارز و 7 گرم آگار بود. نتایج نشان داد که رقم گلمهر در مجموع از لحاظ باززایی و پاسخ به کالوس‌زایی برتر از رقم صفه بود.

optimization of callus induction and shoot regeneration in two safflower (carthamus tinctorius) cultivars

safflower (carthamus tinctorius), as one of the most important economic products in the world, has one of the highest quality edible oils. safflower cultivars are hardy plants compared to other plants due to different methods of tissue culture and regeneration. therefore, it is necessary to provide a high efficiency method for the regeneration of safflower commercial cultivars. in this study, the effect of different concentrations of bap, kin and tdz on callus induction and shoot regeneration of hypocotyl and cotyledon explants for two safflower cultivars (soffeh and golmehr) in different concentrations of bap, kin, tdz and naa (0, 0.2, 0.5 and 1 mg/l) were evaluated. the results showed that the highest frequency of shoot regeneration also was obtained on ms medium supplemented with 0 mg/l naa and 1 mg/l tdz (33%) from cotyledon explant of golmehr cultivar. there was a significant difference between cultivar’s shooting, golmehr cultivar showed a better shooting percentage. finally, shoots were transferred to eight different rooting media. the best medium for rooting was ms medium supplemented with iba (2 mg/l) + sucrose (2%) + agar (7%). the results showed that golmehr cultivar was better than soffeh cultivar in terms of regeneration and response to optimization.