تجزیه همبستگی کانونی صفات رشدی و صفات مرتبط با عملکرد دانه ژنوتیپ‌‌های مختلف گندم نان تحت تنش رطوبتی پس از گل‌دهی

به‌منظور برآورد همبستگی بین صفات مختلف و گروه‌‌بندی ژنوتیپ‌‌های گندم نان پاییزه، دو آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و بلوک های کامل تصادفی به‌ترتیب در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با 30 ژنوتیپ به‌عنوان فاکتور فرعی و سطوح تنش رطوبتی به‌عنوان فاکتور اصلی (شاهد بدون تنش رطوبتی و تنش رطوبتی موقع گل‌دهی) با سه تکرار طی سال زراعی 96-95 اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی کانونی نشان داد، در هر دو سطح نرمال و تنش در گلخانه و مزرعه بین جفت متغیرهای کانونی حاصل از صفات رشدی با عملکرد و اجزای عملکرد همبستگی معنی‌داری وجود دارد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده تحت شرایط آبیاری مطلوب در گلخانه و مزرعه، صفت سرعت رشد رویشی و تحت شرایط تنش در گلخانه و مزرعه، صفات سرعت رشد رویشی و سرعت پرشدن دانه از عوامل مهم و تاثیرگذار بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه محسوب می‌‌گردد. در تجزیه خوشه‌‌ای بر اساس عملکرد دانه و کلیه صفات مرتبط با آن در شرایط نرمال مزرعه، چهار گروه ایجاد شد که ژنوتیپ‌‌های برتر از نظر عملکرد دانه در گروه سوم (c-94-9، mv17، حیدری و c-94-8) با میانگین 394.17 گرم در مترمربع و تحت شرایط تنش خشکی در مزرعه ژنوتیپ‌های گروه سوم (میهن، c-94-4، c-94-3 و c-94-9) دارای بیش‌ترین عملکرد دانه (208.21 گرم در مترمربع) بودند. بر اساس نتایج تجزیه بای‌پلات، صفات سطح برگ پرچم، سرعت رشد رویشی، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه نقش تعیین‌کننده در جداسازی ژنوتیپ ها تحت شرایط نرمال و تنش داشتند.

canonical correlation analysis of growth and grain yield traits in different bread wheat genotypes under drought stress conditions at flowering time

in order to estimate the correlation between different traits and grouping of winter bread wheat genotypes, two factorial experiment based on a completely randomized design (crd) and randomized complete block design (rcbd) was conducted in the research greenhouse and farm of azerbaijan shahid madani university with 30 genotypes as a sub-factor and moisture stress, the main factor (control = without moisture stress and stress at flowering) with three replications during the 2016-2017 crop season. according to the results obtained under optimal irrigation conditions vegetative growth rate, and under stress conditions vegetative growth rates and grain filling rates in greenhouses and fields, are influential factors on grain yield and yield components. cluster analysis based on grain yield and all related traits under normal irrigation field conditions, four groups were created. superior genotypes in terms of grain yield were located in the third group (c-94-9, mv17, heydari and c-94-8) with an average of 394.17 g/m2. under drought stress conditions in the field, genotypes of the third group (mihan, c-94-4, c-94-3 and c-94-9) had the highest grain yield (208.21 g/m2). based on the results of biplot analysis, flag leaf area, vegetative growth rate, number of fertile tillers, grain yield, number of grains per spike and 1000-grain weight had a determinative role in isolating genotypes under normal irrigation and stress conditions.