اثر تاریخ و الگوهای کشت روی برخی ویژگی‌های کمی و کیفی و شاخص‌های سودمندی کشت مخلوط کلزا (brassica napus l.) و نخود (cicer arietinum l.)

به‌منظور ارزیابی اثرات تاریخ کاشت و الگوهای کشت بر عملکرد و شاخص‌های سودمندی کشت مخلوط کلزا (brassica napus l.) و نخود (cicer arietinum l.) آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های 951394 در همدان اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار تاریخ کاشت نخود و یک تاریخ کشت کلزا به‌صورت: کاشت هم‌زمان کلزا و نخود (30 شهریورماه) و در ادامه کاشت نخود به فواصل20 روز تا 30 آبان به‌صورت ردیفی در کرت‌های کلزا انجام شد. عامل فرعی نسبت‌های مختلف کشت مخلوط کلزا و نخود به‌روش جایگزینی براساس 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 درصد نخودکلزا بودند. نتایج نشان داد که تاثیر تیمارهای آزمایشی بر روی اکثر صفات معنی‌دار بود. در مقایسه تاریخ‌های کاشت نخود، تاریخ‌های کاشت اول و آخر به‌ترتیب کم‌ترین و بیش‌ترین عملکرد بیولوژیک و دانه داشتند. این افزایش عملکرد نخود به‌دلیل کشت انتظاری و تحمل بهتر سرمای زمستانه بود. بیش‌ترین میزان عملکرد بیولوژیک و دانه هر دو گونه در تیمار کشت خالص به‌دست آمد. بااین‌وجود سودمندی شاخص‌های ضریب نسبی تراکم و نسبت برابری زمین در کشت مخلوط بیش‌تر از کشت خالص بود به‌نحوی‌که در تمام تیمارهای کشت مخلوط نسبت برابری زمین بالاتر از یک بود. به‌طورکلی، کارآیی استفاده از زمین در کشت مخلوط 50:50 کلزا و نخود در مقایسه با سایر تیمارها بیش‌تر بود.

Effect of Planting Dates and Patterns on some Quantity and Quality Properties and Advantageous Indices of Canola (Brassica napus L.) - Chickpea (Cicer arietinum L.) Intercropping

In order to evaluate planting date and planting pattern on yield and quality properties of canola (Brassica napus L.)chickpea (Cicer arietinum L.) intercropping, a split plot experiment was conducted bases on a randomized complete block design with four replications during 201415 in Hamedan, Iran. Canola was sown only in the first date (21 Sept). Then, chickpea was sown in four sowing date as main factor with 20 days interval including: simultaneous with canola in 21 Sept and then 10 Oct, 30 Oct and 20 Nov. The subfactor was different planting pattern by replacement method including: 100:0, 75:25, 50:50, 25:75 and 0:100 chickpeacanola, respectively. Results showed significant effects of treatments on most of the traits. Among chickpea sowing dates, the first and the last date had the lowest and highest biological and grain yield, respectively. In the late sowing date of chickpea (20 Nov) the climate condition was much colder and therefore the damage of freezing on dormant seeds was lower than that of growing seedling of the earlier sowing date. In comparison of planting pattern, the highest biological and grain yield was achieved at sole cropping for both crops. In contrast, the higher values of relative crowding coefficient index and land equivalent ratio (LER) were obtained in intercropping system than to the sole cropping. So, for all of the intercropping treatments, LER were always higher than unit. It was concluded that 50:50 intercropping treatment had comparative advantage compared to the others treatments and could increase land use efficiency.