ارزیابی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری صفات اگرومورفولوژیک در لاین‌های امیدبخش نخود تحت شرایط نرمال رطوبتی

وجود تنوع و انجام گزینش، لازمه و اساس برنامه‌های به‌نژادی می‌باشند. اهداف این پژوهش شامل ارزیابی تنوع ژنتیکی، گروه‌بندی لاین‌های نخود، شناسایی صفات مرتبط با عملکرد دانه و برآورد وراثت‌پذیری آن‌ها بود. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 92 - 1391 انجام شد. ژنوتیپ‌ها از نظر کلیه صفات دارای تفاوت معنی‌دار (p<0.05) بودند و در هر چهار ناحیه بای پلات توزیع شدند که این بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین آن‌ها می‌باشد. وراثت‌پذیری عمومی صفات از 60.17 درصد، برای صفت ارتفاع بوته، تا 94.80 درصد، برای صفت وزن صد دانه، برآورد شد. سه مولفه اول، دوم و سوم به‌ترتیب به‌عنوان مولفه عملکرد و اجزاء عملکرد، مولفه رشد رویشی یا بنیه گیاه و مولفه توانایی حفظ آب در گیاه نام‌گذاری شدند که در مجموع 73.3 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. چهار عامل اصلی نیز به‌ترتیب تحت عنوان عامل عملکرد و اجزاء عملکرد، عامل افزایش طول دوره زایشی، عامل توانایی حفظ آب در گیاه و عامل افزایش طول دوره رویشی، در مجموع 80.9 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. تجزیه خوشه لاین‌ها را در چهار گروه مجزا قرار داد به‌طوری‌که این گروه‌بندی به‌طور صد در صد توسط تجزیه تابع تشخیص نیز تایید شد. لاین‌های خوشه اول و سوم از نظر صفات عملکرد و اجزاء عملکرد، به‌ترتیب کم‌ترین و بیش‌ترین میانگین را به خود اختصاص دادند که می‌توان از تلاقی این لاین‌ها، جهت ایجاد تنوع در ژرم‌پلاسم جدید استفاده کرد.

Assessment of Genetic Diversity and Heritability of Agromorphological Traits in Chickpea Promising Lines under Normal Moisture Conditions

High diversity and selection are base of each breeding program. The objectives of this research were assessing genetic diversity and clustering chickpea lines, estimating heritability and identification of the related traits to grain yield. The experiment carried out based on RCBD with three replications during 201213 growing season. The genotypes showed significant difference (p<0.05) for all traits and they distributed in four areas of biplot. The above results indicate that the lines had high genetic diversity. The broad sense heritability of traits varied from 60.17, for plant height, to 94.80, for 100kernel weight. Three first main components recognized as yield and yield component”, “plant growth or vigor component “and water retain component” respectively and explained 73.3 percent of total data variance. The four main factors were respectively named as yield and yield components factor, increasing generative period factor”, water retain factor” and increasing growing period factor”. Abovementioned factors explained 80.90 percent of total data variance. Cluster analysis grouped the lines in four clusters and discrimination function analysis confirmed the cluster analysis results. The lines of first and third clusters, had minimum and maximum yield and yield components respectively. Therefore, crossing between first and there clusters can be useful for creating new divers genotypes.