کاربرد روش‌های آماری چند متغیره در انتخاب گروهی لاین‌های اینبرد گندم در شرایط دیم

به‌منظور گزینش مقدماتی لاین‌های پرمحصول و سازگار گندم برای شرایط دیم، تعداد 165 لاین اینبرد گندم به‌همراه 4 رقم شاهد در قالب طرح لاتیس مربع (13 × 13) با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 90 -1389 موردبررسی قرار گرفتند. صفات مورد ارزیابی شامل روز تا پنجه‌دهی، روز تا ساقه‌دهی، روز تا ظهور برگ پرچم، روز تا سنبله‌دهی، روز تا گل‌دهی، ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، زیست‌توده و شاخص برداشت بودند. نتایج نشان داد که لاین‌ها از نظر کلیه صفات اختلاف معنی‌داری داشتند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای به‌روش ward، لاین‌ها در سه خوشه مجزا گروه‌بندی شدند. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی و رسم بای‌پلات‌ها نیز هم‌خوانی نسبتاً زیادی با گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشه‌ای داشت. باتوجه به نتایج گروه‌بندی‌ها و درجه اهمیت صفات در مقاومت به خشکی و عملکرد دانه تحت شرایط تنش لاین‌های گروه سوم که لاین‌های پابلند، زودرس و با ویژگی‌های عملکردی خیلی مطلوب بودند، به‌عنوان بهترین لاین‌ها در میان 169 لاین مورد ارزیابی معرفی شده و استفاده از آن‌ها در برنامه‌های به‌نژادی آتی توصیه می‌گردد.