پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد سه توده‌ی محلی کنجد (.sesamum indicum l) به تراکم بوته در منطقه رستم، استان فارس

انتخاب ژنوتیپ و تعیین تراکم مناسب گیاهان در هر منطقه جهت دستیابی به پتانسیل عملکرد ارقام ضروری می‌باشد. با توجه به سابقه طولانی کشت کنجد در منطقه رستم و وجود توده‌ها و ارقام جدید در استان فارس، این پژوهش در سال 1393 به‌منظور بررسی اثرات تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از ژنوتیپ‌های مناسب کنجد در مزرعه‌ای در منطقه رستم، استان فارس انجام شد. تاثیر پنج تراکم بوته (15، 25، 35، 45 و 55 بوته در مترمربع) و سه توده‌ی محلی کنجد نورآباد، برازجان و داراب 14 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اثر توده و تراکم روی بیشتر صفات مورد بررسی معنی‌دار شد، به‌طوری‌که با افزایش تراکم از 15 به 55 بوته در مترمربع، محتوای روغن دانه (40 درصد)، وزن هزار دانه (14 درصد)، تعداد کپسول در بوته (8 درصد) و تعداد شاخه فرعی در بوته (88 درصد) با کاهش معنی‌داری همراه بود. درحالی‌که افزایش تراکم بوته، از 15 به 55 بوته در مترمربع، موجب افزایش عملکرد دانه (68 درصد)، زیست‌توده (66 درصد)، محتوای پروتئین دانه (26 درصد)، عملکرد روغن (54 درصد)، ارتفاع بوته (9 درصد) و تعداد دانه در کپسول گردید. توده‌ برازجان بیش‌ترین محتوای روغن دانه (57.6 درصد) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج به‌دست آمده از پژوهش، توده نورآباد به‌واسطه داشتن بیش‌ترین عملکرد دانه (1982.48 کیلوگرم در هکتار) در تراکم کشت 55 بوته در مترمربع، برای منطقه مذکور پیشنهاد می‌گردد.

Response of Yield and Yield Component of Three Sesame (Sesamum indicum L.) Accessions to Density in Rostam Region, Fars Provience

Cultivar selection and proper plant density could be employed for increasing grain yield of any cultivar. With respect to the long history of sesame cultivation in Rostam region and the presense of local accessions and new cultivars in Fars provience, this study was carried out through a factorial experiment based on a randomized complete blocks design with three replications at Rostam region, Fars  province in  summer 2014. Effect of five plant densities (15, 25, 35, 45 and 55 plants m2) on yield and yield components of  three of  sesame (Sesamum indicum L.) accessions (Nurabad local, Borazjan local and Darab 14) was evaluated. The results indicated that increasing plant density from 15 to 55 plants m2 caused a significant decrease in seed oil content (40%), seed weight (14%), number of capsules per plant (8%), and number of branches per plant (88%) in three accessions. Increasing in plant density aslo resulted an increase in grain yield (68%), biological yield (66%), grain protein content (26%), oil yield (54%) and the number of seeds per capsule (9%). The local Borazjan had the highest seed oil (57.6%). Finally, because of maximum yield (1982.48 Kg ha1) Nurabad local can be suggested for planting at 55 plants m2 in Rostam region.