بررسی کروموزومی تحمل به شوری در گندم با استفاده از لاین‌های جایگزین

به‌منظور شناسایی کروموزوم‌های موثر در تحمل به شوری در صفات رویشی گندم و گروه‌بندی کروموزوم‌ها از نظر تحمل به شوری، از سری کامل لاین‌های جایگزین گندم رقم تایمستین (والد دهنده) در زمینه ژنتیکی گندم رقم چاینیز اسپرینگ (والد گیرنده) استفاده شد. مواد ژنتیکی گیاهی طی آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط شوری 5 و 10 دسی‌زیمنس بر متر در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها برای صفات ارتفاع، طول، عرض و وزن سنبله، طول و عرض برگ و وزن خشک تفاوت معنی‌داری وجود داشت. نتایج نشان داد که رقم چاینیز اسپرینگ نسبت به شوری حساس و رقم تایمستین مقاوم بود. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد که در شرایط تنش 5 دسی‌زیمنس بر متر لاین‌های cs(5d)، cs(6b)، cs(3a) و رقم تایمستین و در شرایط تنش 10 دسی‌زیمنس بر متر رقم تایمستین و لاین های cs(2d)، cs(3a) و cs(4a) به گروه مقاوم اختصاص یافتند. بنابراین در تنش 5 دسی‌زیمنس بر متر کروموزوم‌های 5d، 6b و 3a و در تنش 10 دسی‌زیمنس بر متر کروموزوم های 2d، 3a و 4a رقم تایمستین با احتمال بیشتری نسبت به سایر کروموزوم‌های این رقم حامل ژن‌های کنترل‌کننده تحمل به شوری بودند. محققین اصلاح نباتات با تمرکز روی این کروموزوم‌ها می‌توانند جایگاه دقیق ژن‌های مسئول تحمل به شوری را شناسایی کنند و با انتقال این ژن‌ها به گیاهان دارای عملکرد بالا ولی حساس، سبب بهبود تحمل به تنش شوری در گندم شوند.

Chromosomal Study of Salinity Tolerance in Wheat Using Chromosome Substitution Lines

In order to identify the chromosomes involved in salt tolerance in growth characteristics of wheat and classification of chromosomes in terms of salt tolerance, a complete chromosome substitution line series in which chromosomes of Chinese Spring variety (recipient) have substituted with their related homologous chromosomes from Timstein (donor) were used. Plant genetic materials were evaluated through a randomized complete block design with three replications under two salinity conditions of 5 and 10 ds/m in the Imam Khomeini International University. Analysis of variance showed that there was significant difference among genotypes for height, spike length, width and weight, leaf width and length and dry weight. The results revealed Chinese Spring variety was sensitive while Timstein variety was resistant to salinity stress. The results of cluster analysis showed that in 5 ds/m salinity CS(5D), CS(3A), CS(6B) and Timstein variety and in 10 ds/m salinity CS(2D), CS(3A), CS(4A) and Timstein variety were assigned to resistant group. Therefore, in 5 ds/m salinity chromosomes 5D, 3A as well as 6B and in 10ds/m salinity chromosomes 2D, 3A and 4A from Timstein were carrying the salinity tolerance genes with more probability than other chromosomes. Plant breeders by focusing on these chromosomes can identify the exact place of salt tolerance genes and by transferring these genes into high performance but sensitive plants, can improve salt stress tolerance in wheat.