مقاومت به بیماری تغییر رنگ دانه در ارقام برنج محلی و اصلاح‌شده ایرانی و چند رقم خارجی در شرایط مزرعه

چکیدهتغییر رنگ دانه ی برنج بیماری پیچیده‌ای است که توسط طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها بر روی پوسته، دانه یا هر دو ایجاد می‌شود و توسعه ی آن با توجه به رقم، فصل و منطقه متفاوت است. به منظور دستیابی به منابع مقاومت به بیماری تغییر رنگ دانه، تعداد 66 رقم برنج از ارقام مختلف محلی و اصلاح‌شده ایرانی و خارجی در مزرعه ی تحقیقاتی موسسه ی تحقیقات برنج واقع در رشت کشت گردیدند. پس از ظهور خوشه برای توسعه بیماری تغییر رنگ دانه‌، ارقام مورد آزمایش تا زمان ارزیابی به کمک یک سیستم افشانه آب در بالای بوته‌ها، مرطوب نگه داشته شدند. نمونه برداری برای ارزیابی ارقام هفت تا 10 روز قبل از برداشت، با برداشت 15 خوشه اصلی در هر رقم انجام شد. تجزیه داده های ثبت شده نشان داد که بین ارقام تنوع زیادی براساس صفات شاخص بیماری، درصد پوکی دانه و درصد کاهش وزن صد دانه وجود دارد. براساس نتایج صفت شاخص بیماری، ارقام محلی حسن‌سرایی‌آتشگاه، علی‌کاظمی، هاشمی، صدری و بینام مقاومت معنی داری به بیماری تغییر رنگ دانه در شرایط مزرعه نشان دادند. از قارچ‌های جداسازی شده از دانه-های تغییر رنگ یافته، بیماریزاییbipolaris oryzae،fusarium fujikuroi ، fusarium graminearum، curvularia sp. وalternaria sp. روی دو رقم محلی و اصلاح‌شده به نام‌های بینام و خزر مورد تایید قرارگرفت. ولی علایمی از بروز بیماری در اثر قارچ‌های nigrospora sp. و ulocladium sp. ظاهر نشد. واژه‌های کلیدی: ارقام برنج، بیماری تغییر رنگ دانه، شاخص بیماری و قارچ‌ بذرزاد.