تاثیر کیتوزان بر القای مقاومت در خیار علیه عامل بیماری ویروس موزاییک خیار

چیکدهخیار از مهم‌ترین محصولات جالیزی در ایران است. ویروس موزاییک خیار cmv (virus‌‌‌‌‌cucumber mosaic ‌‌) یکی از ویروس‌های مهم در بین ویروس‌های گیاهی شناخته شده می‌باشد. ایجاد مقاومت در گیاهان یکی از موثرترین روش‌ها در مبارزه با بیماری‌های ویروسی می‌باشد. بر همین اساس امکان القای مقاومت میزبانی در خیار علیه ویروس cmv با محلول‌های (صفر،500، 1000، 1500 پی پی ام) کیتوزان به صورت اسپری برگی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی تیمارهای غلظتی کیتوزان روی تغییرات مولکولی، بیوشیمیایی، شدت بیماری‌ و غلظت ویروس در خیار آلوده به cmv در شرایط گلخانه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار برای هر تیمار انجام گردید. نتایج حاصل از indirect- elisaو rt-pcrوجود ویروس در گیاه خیار را اثبات کرد. کمترین میزان غلظت ویروس و شدت بیماری ، در تیمار کیتوزان (1500 پی پی ام) به ترتیب 46/0 و 7/40 اندازه گیری شد. آنالیز بیان ژن کیتیناز در اثر محلول پاشی با کیتوزان نشان داد که در تیمارهای 500، 1000 و 1500 پی پی ام نسبت به شاهد سالم این میزان به ترتیب 229/6، 703/11 و 190/14 برابر افزایش یافت. پیش تیمارهای کیتوزان همراه با مایه زنی ویروس باعث افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز نسبت به شاهد سالم شدند. با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان نتیجه گیری کرد که تیمار کیتوزان باعث القا مقاومت، کاهش غلظت ویروس و شدت بیماری از طریق افزایش بیان آنزیم کیتیناز و پراکسیداز که از خانواده پروتیین‌های وابسته به بیماری‌زایی هستند می‌شود، و تیمار 1500 پی پی ام کیتوزان بهترین تاثیر در القا مقاومت گیاهان خیار را دارد. این پژوهش می‌تواند مقدمه‌ای جهت استفاده از کیتوزان برای افزایش بیان )‌over expression‌‌( این ژن‌ها و ایجاد القا مقاومت در گیاه خیار به عامل بیماری cmv باشد.واژه های کلیدی: الایزا، پراکسیداز، rt-pcr، کیتوزان، کیتیناز، مقاومت القایی.