کاربرد برخی محرک‌های زیستی در گیاه گوجه‌فرنگی آلوده به نماتد meloidogyne javanica

گوجه‌فرنگی توسط عامل ریشه‌گرهی (meloidogyne spp) مورد حمله قرار می‌گیرد که باعث کاهش عملکرد تولید می شود. هزینه بالا و پیامدهای منفی کاربرد نماتدکش‌های شیمیایی بر محیط زیست، سبب محدودیت‌هایی در استفاده از آن‌ها شده است. استفاده از کودهای شیمیایی با تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر جمعیت نماتدها، به عنوان یک راهکار جایگزین سازگار با محیط زیست در نظر گرفته می‌شود. در این تحقیق اثر غلظت‌های حداقل و حداکثر توصیه شده کودهای زیما (اصلاح کننده خاک)، نِمو (افزایش دهنده رشد) و بُن‌زا (تحریک کننده رشد ریشه) در کاهش خسارت m. javanica در گیاه گوجه‌فرنگی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی در مرحله چهار برگی با کودهای نِمو و بُن‌زا به میزان 0.1 و 0.3 درصد و زیما به میزان 0.5 و یک درصد تیمار و به طور هم‌زمان با 6000 تخم نماتد مایه‌زنی و در شرایط گلخانه نگهداری شدند. پس از 60 روز، نتایج نشان داد که کود نِمو در غلظت 0.3 درصد به‌طور معنی‌داری شاخص‌های رویشی گیاهان غیر آلوده و آلوده به نماتد را افزایش داد. همچنین غلظت 0.5 درصد کود زیما در مقایسه با شاهد به ترتیب موجب کاهش 57.42، 34.58، 43.67 و 56.93 درصد در تعداد تخم، گال و توده تخم در ریشه و فاکتور تولیدمثل نماتد شد. نتایج پژوهش نشان دهنده اهمیت اصلاح ساختار خاک و جبران مواد غذایی ضروری برای کاهش خسارت نماتدهای ریشه‌گرهی در گیاه گوجه‌فرنگی می‌باشد.

application of some biostimulants on tomato plants infected with meloidogyne javanica

tomato is attacked by root-knot nematodes (meloidogyne spp.), reducing crop yield. the negative consequences on the environment and the high cost of producing chemical nematicides limit their application. the use of chemical fertilizers with a direct and indirect effect on the population of nematodes is considered as an environmentally friendly alternative solution. in this research, the effect of recommended minimum and maximum concentrations of zima (soil conditioner), nemo (growth enhancer) and bonza (root growth stimulant) fertilizers was investigated in reducing the damage caused by m. javanica in tomato plants under greenhouse conditions. for this purpose, four-leaf stage tomato seedlings were treated with the concentrations 0.5% and 1% of zima fertilizer, 0.1% and 0.3% of nemo fertilizer, and 0.1% and 0.3% of bonza fertilizer and simultaneously inoculated with 6000 nematode eggs and kept in greenhouse conditions. sixty days after nematode inoculation, the results showed that nemo at the rate of 0.3% significantly increased the vegetative indices of healthy and infected plants. also, the concentration of 0.5% zima fertilizer decreased the number of eggs, galls and eggmasses in the root system, and the reproduction factor of nematode by 57.4, 34.6, 43.7, and 56.9%, respectively, compared to the control. the results of the research showed the importance of modifying the soil structure and compensating essential nutrients to reduce the damage of root-knot nematodes in tomato plants.