بررسی مقاومت تدریجی (slow rusting) در برخی از لاین های پیشرفته گندم نسبت به زنگ ساقه (puccinia graminis f. sp. tritici)

چکیدهظهور و گسترش سریع نژادهای بیماریزای عوامل زنگ های گندم تحقیقات را به سمت یافتن منابع مقاومت پایدار هدایت کرده است. مقاومت تدریجی (slow rusting) نوعی مقاومت نژاد غیراختصاصی و پایدار است. در این مطالعه به منظور تشخیص منابع احتمالی دارای مقاومت پایدار نسبت به زنگ ساقه، پارامترهای مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (ci)، شدت نهایی بیماری (frs)، نرخ آلودگی ظاهری (r) و مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (raudpc) در 46 لاین گندم همراه با شاهد حساس (مخلوط رقم mcnair  و لاین cd9012 ) طی سال های زراعی 951394 و 961395 در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل ارزیابی شدند. ارزیابی لاین ها تحت شرایط آلودگی طبیعی و در برابر جمعیت نژادی دارای پرآزاری برای ژن های مقاومت sr25، sr5 ، sr6 ، sr7a  ،sr9f  ، sr23، sr28 ، sr29 ، sr30 ، sr33 ، sr34 ، sr37 ، srdp2 ، srgt، srpl ، srwld ،srh   و srtmp انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد که لاین های گندم m9313، m9314،m9316  و m9320 مقادیر پایینی از ci، frs، r  و raudpc نشان دادند و به عنوان لاین های دارای سطح مطلوب مقاومت تدریجی در نظر گرفته شدند. لاین های شماره c9310، c946،c948 ، cd946 m933، m9312 وm9318  مقادیر متوسطی از پارامترهای مقاومت به زنگ ساقه را نشان دادند و به عنوان لاین های دارای سطح متوسط مقاومت تدریجی برای زنگ ساقه در نظر گرفته شدند. 25 لاین نیز دارای سطح پایین مقاومت تدریجی و بقیه لاین ها در گروه لاین های حساس و بدون هیچ نوع مقاومت تدریجی گروه بندی شدند. لاین های دارای سطح مطلوب و متوسط مقاومت تدریجی که از این مطالعه تشخیص داده شدند، می توانند برای معرفی رقم کاندید شده یا در برنامه های به نژادی گندم نسبت به زنگ ساقه استفاده شوند.

Evalution of slow rusting resistance to stem rust (Puccinia graminis f. sp. tritici) in some elite wheat lines

The emergence and rapid spread of virulent races of wheat rusts has driven a search for sources of resistance for durable resistance. Slow rusting resistance, a kind of racenonspecific resistance, has been reported to be more durable. In this study in order to identify possible sources of durable stem rust resistance between elite wheat lines, slow rusting parameters including coefficient of infection (CI), final rust severity (FRS), apparent infection rate (r) and relative area under disease progress curve (rAUDPC) were evaluated in a set of forty six wheat lines along with susceptible control (mixture of McNair and the line CD9012) in 20152016 and 20162017 cropping seasons. This study was conducted in field plots at Ardabil Agricultural Research Station (Iran). All lines were evaluated under natural infection conditions against race population having virulence to resistance genes including Sr25, Sr5, Sr6, Sr7a, Sr23, Sr28, Sr29, Sr30, Sr33, Sr34, Sr37, SrDP2, SrGT, SrPL, SrWLD, SrH and SrTmp < /em>. Results of evaluations for resistance parameters showed that the lines M9313, M9314, M9316 and M9320 had low level of CI, FRS, r and rAUDPC so were considered as lines having high levels of slow rusting resistance. The lines C9310, C946, C948, CD946, M933, M9312 and M9318 had moderate level of slow rusting and 25 lines with high values of CI, FRS, r and rAUDPC were grouped as lines having low level of slow rusting resistance. The remaining lines without slow rusting resistance were considered as susceptible group. The lines with high and moderate levels of slow rusting resistance can be used in breeding programs or releasing new resistant cultivars.