شناسایی منابع جدید مقاومت به بیماری لکه برگی سپتوریایی در ژنوتیپ‌های گندم نان بهاره

استفاده از ارقام مقاوم به عنوان روشی موثر در مدیریت بیماری لکه برگی سپتوریایی گندم می‎باشد. این پژوهش به منظور شناسایی منابع جدید مقاومت به بیماریلکه برگی سپتوریایی در بین تعداد 135 ژنوتیپ گندم انجام شد. ژنوتیپ‌های گندم در قالب طرح آگمنت و در مزرعه پژوهشی هنرستان کشاورزی علی‎آباد کتول کشت شدند. آلودگی مصنوعی ژنوتیپ‌ها با پخش کردن برگ‌های آلوده و مایه زنی با سوسپانسیون اسپور قارچ بیمارگر انجام شد. یادداشت برداری از بیماری پنج نوبت و به فاصله هفت روز صورت گرفت. تجزیه کلاستر، ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه قرار داد. ژنوتیپ‌های شماره 51، 68، 79 (شیراز)، 85، 87، 89، 97، 110، 115 (نارین)، 116، 123 (مهرگان) و 130 در گروه سه (مقاوم) قرار گرفتند. این گروه کمترین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری را داشت و به بیماری مقاومت بالایی نشان داد. فراوانی اندک ژنوتیپ‌ها در دو گروه حساس (گروه چهار) و مقاوم (گروه سه) نشان داد که این صفت توسط چند ژن با اثرات متقابل افزایشی کنترل می‌شود. بنابراین هرم بندی ژن‌ها و انتخاب در نسل‌های اولیه می‌تواند موثر باشد. از ژنوتیپ‌های مقاوم شناسایی شده در این پژوهش می‌توان در برنامه‌های اصلاحی به منظور هرمی کردن ژن‌های مقاومت به سپتوریا و یا تلاقی‌های برگشتی استفاده کرد.

Identification of New Sources of Resistance to Zymoseptoria tritici Blotch in Genotypes of Spring Bread Wheat

Abstract Use of resistant cultivars is an effective way to manage Zymoseptoria tritici blotch. This study was performed to identify new sources of resistance to among 135 wheat genotypes. Genotypes were cultivated in the Augment design and at the research field of Aliabad Katoul Agricultural high school. Artificial contamination of genotypes was done by spreading infected leaves and inoculating with pathogenic fungal spore suspension. The notes were taken five times, seven days apart. Cluster analysis categorized genotypes into four groups. Genotypes 51, 68, 79 (Shiraz), 85, 87, 89, 97, 110, 115 (Narin), 116, 123 (Mehregan) and 130 were classified in group three (resistant). This group had the lowest area under disease progress curve and showed high resistance to disease. Little frequency of genotypes in two susceptible (four) and resistant (three) groups showed that this trait was controlled by several genes with additive epistasis. Therefore, gene pyramiding and selection in early generations can be effective. Resistance genotypes identified in this study can be used in breeding programs for the pyramiding of resistance genes or backcross methods.