ارزیابی جمعیت نماتد ریشه‌ی مرکبات ( tylenchulus semipenetrans cobb, 1913) و شبه‌قارچ فیتوفترا ( phytophthora nicotianae breda de hann, 1896) در درختان سالم و مبتلا به بیماری زوال مرکبات در جنوب استان کرمان

مرکبات (citrus spp) در جنوب استان کرمان نقش بسیار مهمی از نظر اقتصادی ایفا می‌کند. در سال های اخیر شیوع بیماری جدید زوال درختان مرکبات  تهدید جدی برای مرکبات این منطقه به شمار می رود. درختان آلوده ظاهری ضعیف و رنگ‌پریده نشان می‌دهند. علائم پوسیدگی شدید ریشه‌ها در تمامی درختان آلوده دیده می‌شود. در این تحقیق، پراکنش نسبی بیماری زوال مرکبات و وضعیت آلودگی درختان سالم و در حال زوال به نماتد ریشه‌ی مرکبات (tylenchulus semipenetrans) و شبه‌قارچ فیتوفترا (phytophthora nicotianae) موردبررسی قرار گرفت. درصد وقوع بیماری زوال مرکبات در منطقه 76 درصد تعیین گردید. نتایج نشان داد نمونه‌های موردبررسی دارای آلودگی متوسط تا شدید به نماتد ریشه‌ی مرکبات و شبه قارچ فیتوفترا بودند. میانگین دو سال (92 و 93) جمعیت لارو سن دو نماتد ریشه در 200 سانتی‌متر مکعب خاک درختان آلوده و سالم به ترتیب 2572 و 183 شمارش شد. میانگین ماده‌ی بالغ در یک گرم ریشه‌ی درختان آلوده و سالم به ترتیب 210 و 11 عدد شمارش شد. میانگین تعداد زادمایه‌ی قارچ فیتوفترا در یک گرم خاک ریزوسفر درختان آلوده و سالم به ترتیب 13.5 و چهار عدد شمارش گردید. مایه‌زنی گیاهچه‌های بکرایی با نماتد و قارچ فیتوفترا، منجر به بروز پوسیدگی ریشه و مرگ گیاهچه شد. نتایج نشان داد که اگرچه نماتد و فیتوفترا نمی‌توانند به‌عنوان عامل اصلی بروز زوال ناگهانی مرکبات در جنوب کرمان باشند ولی ترکیبی از نماتد ریشه‌ی مرکبات و شبه‌قارچ فیتوفترا، می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل همراه و تشدیدکننده‌ی بیماری زوال ناگهانی مرکبات در منطقه‌ی جنوب کرمان باشد.

Evaluation the Population of Citrus Root Nematode (Tylenchulus semipenetrans Cobb, 1913) and semi fungus Phytophthora nicotianae (Breda de Hann, 1896) in Healthy and Declining Citrus Trees in South of Kerman Provine

Abstract Citrus production is very important in term of economical and productivity in south of Kerman province, Iran. During recent years, occuring a new decline disease caused sever threat in citrus orchards in south part of Iran. The disease symptoms starting with significant growth retardation of infected plants. Sever  root rot can be seen easily on infected trees. In this research, the partial distribution of citrus declining disease, the population of citrus root nematode (Tylenchulus semipenetrans) and Phytophthora nicotiana were counted in bouth healthy and infected trees. The partial distribution of citrus decline was 76 percent. The results showed that the investigated samples were infected to citrus root nematode moderate to sever level. The mean of female nematode population per gram root of infected and healthy plant reported 210 and 11 respectively. The mean of 2nd larva populations per 200cm3 soil samples of infected and healthy plants were calculated 2573 and 183 respectively. The numbers of propogules of P. nicotiana in one gram soil rhizosphere of infected and healthy trees reported 13.5 and four respectively. Inoculations of bakraee seedling (rootstock) with nematode and Phyophthora showed sever root rot and nematode infection and finally death of plants. Based on the results of this research, a complex of Phytophthora and citrus nematode are involved in citrus decline disease and can affect the disease severity in south of Kerman.