مقایسه ی خسارت بید سیب زمینی ، phthorimaea operculella (zeller) ، در نه ژرم پلاسم سیب زمینی و تاثیر خاکدهی مجدد پای بوته و تغییر تاریخ برداشت در کنترل آفت

بید سیب زمینی یکی از مهمترین آفات سیب زمینی به ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا محسوب می شود. کنترل این آفت معمولا بر پایه ی استفاده از حشره کش های شیمیایی استوار می باشد ولی به دلیل فعالیت لاروها داخل غده های موجود در خاک و غده های انبار شده، نتایج رضایت بخشی ازکنترل  شیمیایی حاصل نمی شود. از این رو، استفاده از روش های جایگزین با کارایی بیشتر ضروری می باشد. در پژوهش حاضر، میزان خسارت بید سیب زمینی روی نه ژرم پلاسم سیب زمینی شامل مارفونا، اسپریت، فونتانه، اگریا، جلی، بامبا، 10-82، اس-16 و اس-12 در شرایط مزرعه ای و گلخانه ای با هدف تعیین رقم یا ارقام مقاوم مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تاثیر دو عامل خاک دهی مجدد پای بوته ها و اثر چهار تاریخ مختلف برداشت در میزان خسارت طبیعی بید سیب زمینی بررسی شد. کم ترین و بیش ترین تعداد سوراخ ورودی لارو به ترتیب روی ارقام جلی و مارفونا مشاهده گردید. بررسی نمونه های برداشت شده از کرت هایی که دو بار عملیات خاک دهی در آن ها انجام گرفته بود، نشان داد که اختلاف معنی داری از نظر میزان آلودگی بین یک بار و دوبار وجود دارد و تیمار هایی که دو بار عملیات خاک دهی در آن ها انجام گرفته بود آلودگی کم تری داشتند. بررسی نمونه های برداشت شده در تاریخ های مختلف نشان داد که کم ترین و بیش ترین درصد غده های آلوده به ترتیب در تاریخ های برداشت اول شهریور ماه و 15 مهر ماه وجود دارد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می شود برای مدیریت بید سیب زمینی ضمن استفاده از رقم جلی و کلون امید بخش اس12 که خسارت کم تری از بید در آنها دیده می شود، نسبت به خاکدهی مجدد پای بوته در اوایل مرداد ماه و برداشت به موقع محصول در اوایل شهریور ماه اقدام شود.

Comparison of the Injury of Potato Tuber Moth, Phothorimaea operculella (Zeller), on Nine Potato Cultivars and the Effect of Hilling up and Changing the Harvest Date on the Control of the Pest

Abstract Potato tuber moth, Phothorimaea operculella (Zeller), is one of the most damaging pests of potato especially in the tropical and subtropical regions of the world. Management of this pest is commonly based on chemical control, but due to activity of the pest larvae inside the tubers chemical control of the pest is usually unsatisfactory. Therefore, the use of alternative and more efficient methods are necessary. In this study, the potato moth injury on nine cultivars of potato including Marfona, Sprit, Fontane, Agria, Jelly, Bamba, 8210, S12, and S16 was assessed in the farm and greenhouse conditions. The effect of two important cultural factors including rehilling of the soil and four different harvesting times were also evaluated against the potato tuber moth damage. The lowest and highest numbers of larval entry holes were observed on the cultivars Jelly and Marfona respectively. Also the samples taken from the plots that had been rehilled displayed that there was significant differences in the contamination values (percentage of larvae holes) and there was less contamination for treatment groups. Also, the results obtained from samples taken on different harvesting dates showed that the lowest and highest percentages of infested tubers were in the harvesting dates of August 23 and October 7, respectively. Based on the results of present study, along with utilization of the Jelly and S12 cultivars, the rehilling of the plant and early harvesting of the tubers in late August are recommended to reduce potato tuber moth damage.