تاثیر بیماری ویروسی ریزومانیا (beet necrotic yellow vein virus)بر عملکرد و ویژگی‌های کیفی چغندرقند

بیماری ریزومانیا در حال حاضر یکی از مهم‌ترین بیماری های چغندرقند در دنیا است. عامل این بیماری ویروس رگبرگ زرد نکروتیک چغندرقند(beet necrotic yellow vein virus)  است. این بیماری انتشار جهانی دارد. در مطالعه‌ی حاضر تاثیر بیماری ریزومانیا بر عملکرد و ویژگی‌های کیفی ارقام چغندرقند شامل عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، ضریب استحصال شکر و میزان ناخالصی‌های غیرقندی (سدیم، پتاسیم و نیتروژن آمینه) بررسی شد. بدین منظور تعداد 12 رقم چغندرقند تک جوانه شامل شش رقم تجاری مقاوم به ریزومانیا، سه رقم متحمل و سه رقم حساس به بیماری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار تحت دو شرایط مزرعه‌ی عاری از ریزومانیا و مزرعه‌ی دارای آلودگی طبیعی به بیماری کشت شدند. این آزمایش به‌مدت دو سال در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان فارس (زرقان) انجام شد. نتایج نشان داد بیماری ریزومانیا با تاثیر منفی بر عملکرد ریشه و درصد قند باعث کاهش عملکرد شکر می‌شود. میانگین مقدار کاهش عملکرد شکر در اثر بیماری برای ارقام مقاوم تجاری، ارقام متحمل و ارقام حساس به ترتیب 25، 54 و 90% بود. در شرایط آلوده به ریزومانیا میزان سدیم در تمامی ارقام به‌طور میانگین 165% افزایش یافت ولی میزان نیتروژن آمینه به‌طور میانگین 43% کاهش نشان داد. تشکیل نشانه‌های بیماری بر روی ارقام مقاوم تجاری و نیز کاهش عملکرد آن‌ها در شرایط آلوده به ریزومانیا نشان داد ژن rz1 قادر به القاء مقاومت کامل در برابر بیماری نیست.

Impact of Rhizomania Virus (Beet necrotic yellow vein virus) on Sugar Beet Yield and Qualitative Characters

Abstract Rhizomania disease is one of the world's most important sugar beet diseases. The disease causal agent is Beet necrotic yellow vein virus. This disease is widespread. In this study, impact of rhizomania on sugar beet yield and qualitative characters consisting of root yield, sugar content, sugar yield, sugar extraction coefficient and amount of nonsugar impurities of root (sodium, potassium, and amino nitrogen) were investigated. For this purpose, 12 monogerm sugar beet cultivars including six commercial cultivars resistant to rhizomania, three tolerant cultivars, and three susceptible cultivars to the disease were planted in a randomized complete block design with three replicate in rhizomania noninfested and infested fields. This study was carried out in two years at Fars Agricultural and Natural Resource Research and Education Center (Zarqan). Results showed that rhizomania reduced the sugar yield by imposing a negative effect on root yield and sugar content. The average decrease in sugar yield in infected treatments, for commercial resistant, tolerant, and susceptible cultivars was 25, 54, and 90%, respectively. Under rhizomania infection conditions, sodium content of all cultivars increased, on average by 165%, but their amino nitrogen content showed an average with 43% reduction. The presence of rhizomania symptoms in resistant cultivars and yield reduction under infection conditions showed that Rz1 gene can not cause the full resistance to the disease.