بررسی آموزه‌‌های ایدیولوژیک در پاره‌‌ای از آثار ادبیات کودک ایران در گروه‌‌‌های سنی «د» و «ه»

در این پژوهش سعی شده است عقاید، نگرش‌‌ها، و ایدیولوژی‌‌هایی بررسی شود که نویسندگان از ‌‌‌‌‌طریق کتاب‌‌های خود به کودکان و نوجوانان منتقل می‌‌کنند. از این‌رو، تلاش شده است مشخص شود مفاهیم، عقاید، نگرش‌‌ها و ایدیولوژی‌‌های موجود در کتاب‌های دینی کودکان و نوجوانان کدامند؟ و این ایدیولوژی‌‌ها و مفاهیم از طریق چه ساختارهای زبانی در کتاب‌‌های کودکان بیان و به آن‌ها منتقل می‌‌شوند؟ در این پژوهش از رویکرد تامپسون (1990) استفاده‌ شده است که پنج روش کلی عملکرد ایدیولوژی ـ مشروع‌‌سازی، پنهان‌‌سازی، یکی‌‌سازی، پراکنده‌‌سازی، و چیزوارگی ـ به‌ همراه تعدادی راهبرد ترسیم نمادین متناسب با آن‌ها را بیان می‌کند. همچنین برای تحلیل ساختارها در متون از مفاهیم مطرح‌‌شده در دستور نقش‌‌گرای هلیدی نیز بهره گرفته شده است. نمونه بررسی‌شده شش داستان مربوط به گروه‌های سنی «د» و «ه» است که جزو داستان‌های دینی محسوب می‌‌شوند. روش پژوهش توصیفی ‌ـ ‌‌تحلیلی است. ازجمله یافته‌‌های این نوشتار این است که نویسندگان در کتاب‌‌های بررسی‌‌شده، برای بیان و آموزش مفاهیم دینی و معنوی، گاهی از روایت‌سازی و بیان روایی و داستانی و گاهی از عقلانی‌‌سازی و آوردن مجموعه‌‌ای از دلایل عینی و مشاهده‌پذیر برای بیان این مسایل استفاده کرده‌اند؛ آن‌ها همچنین از راهبردهای افتراق و همگانی‌‌سازی نیز بهره برده‌‌اند. مسایلی چون عقوبت گناه و مجازات، به علت ناخوشایند و منفی‌بودن، با راهبرد مجهول‌‌سازی بیان شده‌‌اند و گاهی نیز از حسن تعبیر و استعاره و پنهان‌‌سازی برای بیان مسایل دردناک استفاده شده است.