رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی به‌همراه بررسی آثار داستانی جمشید خانیان از منظر رشد اخلاقی

نظریه‌های روان‌شناختی درباره اخلاق عمدتاً حول این سوالات شکل گرفته‌اند: چگونه، در چه سنی و با چه ساز و کاری قوای اخلاقی کودک شکل می‌گیرند و توانایی‌های اخلاقی او تثبیت می‌شوند. بخش اول این نوشته به مرور مختصر آرای پاره‌ای از مکاتب مهم روان‌شناسی درباره اخلاق می‌پردازد. از آن‌جاکه هدف اصلی بحث پیوند اخلاق و ادبیات داستانی است، خواهیم کوشید تا از دل نظریه‌های مطرح‌شده سوالاتی را برای سنجش و ارزیابی اخلاقی آثار داستانی استخراج کنیم. هدف از تهیه چنین فهرستی از سوالات آن است که اولاً نشان دهد چگونه می‌توان از دل آثار داستانی موضوعاتی برای تامل اخلاقی کودکان و نوجوانان به‌دست آورد و به‌عنوان نمونه در نشست‌ها و جلسات فلسفه برای کودک (p4c) از آن‌ها سود جست، و ثانیاً با در دست داشتن چنین فهرستی می‌توان تشخیص داد که آثار داستانی مورد پژوهش عمدتاً به کدام جنبه‌های اخلاقی پرداخته‌اند و کدام جنبه‌ها را مغفول گذاشته‌اند. در بخش دوم مقاله به سراغ آثار داستانی جمشید خانیان خواهیم رفت و می‌کوشیم با توجه به چهارچوب نظری فراهم‌‌شده در بخش نخست، مولفه‌ها و عناصر مربوط ‌به اخلاق را در میان شش اثر داستانی او بازشناسی و تحلیل کنیم.