بایدها و نبایدهای بازنویسی حکایت‌هایی از ادبیات فارسی کلاسیک، بر پایۀ برنامۀ فبک (مطالعۀ موردی: مجموعه داستانی مثنوی مولوی و فلسفه برای کودکان)

حدود دو دهه است که برنامۀ فبک وارد نظام آموزشی ما شده است؛ و تلاش‌هایی در جهت اجرا و بومی‌سازی این برنامه صورت گرفته است. در همین راستا، جمعی از نویسندگان و پژوهشگران به بازنویسی متون کلاسیک فارسی، به شیوۀ داستان‌های فبک، پرداخته‌اند. در این میان، آن‌چه بیش از پیش اهمیت می‌یابد، نقد آثار منتشرشده و آسیب‌شناسی این جریان نوپا است. پژوهش حاضر، کوششی است در راستای پاسخ بدین پرسش که آیا در این داستان‌ها معیارهای فبک رعایت می‌شود؟ هدف از انجام این پژوهش، بررسی پایبندی نویسندگان، به معیارهای داستانی فبک است. بدین منظور، مجموعۀ مثنوی مولوی و فلسفه برای کودکان، بر اساس مولفه‌های داستان‌های فبک، شامل: مقبولیت ادبی، مقبولیت فلسفی و مقبولیت روان‌شناختی با روش توصیفی- تحلیلی، نقد و بررسی شده است. طبق یافته‌های پژوهش، اشکال عمدۀ این بازنویسی‌ها، فقدان مولفه‌های تفکر فلسفی همچون: ماهیت مسئله‌ساز و پرسش‌برانگیز متن، کندوکاوپذیری و الگوی گفت‌وگوی استدلالی است. در بُعد ادبی، ضعف تالیف، عدم درج توصیفات داستانی و همچنین ضعف منطقی در پیرنگ، سبب کاهش مقبولیت ادبی داستان‌ها شده است. به‌علاوه، به علّت ناتوانی داستان‌ها در ایجاد همذات پنداری و سکوی پرش بودن و نیز عدم تناسب محتوای برخی داستان‌ها با روحیات و نیازهای مخاطب، در این مجموعه مقبولیت روان‌شناختی دیده نمی‌شود.

do’s & don’ts of stories based on the classical persian literature special for p4c program (case study: masnavi molavi & philosophy for children)

as we know in order to apply p4c program in our country , some writers researchers recently started to rewrite the classical persian texts according to p4c criteria. in this case, what means more than ever, is the new movement review . in this research which is reported on descriptive analytical method , data includes some story collections based on the classical persian literature named masnavi molavi p4c , philosophy class thumbelina books , analyzed according to child literature p4c standards. as a result of research , the most fault in these stories is lack of philosophical thinking such as interrogative nature of text , inquiry capacity argumentative dialogue pattern. in literary aspect , poor characterization and plot and also lack of story descriptions cause to reduce literary adequacy. and some stories have no psychological adequacy because of contradiction between content and reader’s needs .