مطالعه استدلال اخلاقی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی

این پژوهش با هدف بررسی چگونگی استدلال اخلاقی در دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی انجام شد. برای نیل به این هدف، از روش تحقیق آمیخته استفاده شد. در مرحله اول، شش مدرسه از هر دو ناحیه 1و2 همدان (دو مدرسه دولتی و یک مدرسه غیرانتفاعی از هرناحیه) و از هر مدرسه یک کلاس در پایه چهارم، پنجم و ششم به صورت تصادفی انتخاب شد. جامعه آماری تمامی دانش آموزان پسر دوره دوم ابتدایی شهر همدان بود که تعداد آن‌ها 12551 نفر می‌باشد. پرسشنامه استاندارد قضاوت اخلاقی mjt بین 395 دانش‌آموز مورد مطالعه توزیع شد و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس با توجه به نتایج از هر پایه تحصیلی چهار نفر انتخاب شد. بدین صورت که دو نفر از نمرات بالا و دو نفر از نمرات پائین آزمون کمی در هر پایه تحصیلی قرار داشتند و هر کدام از این پایه‌ها به عنوان یک گروه انتخاب شد. یعنی در مجموع دوازده نفر در مرحله دوم مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته که براساس معماهای اخلاقی شکل گرفته بود، جمع‌آوری شد و به روش کد گذاری و مقوله بندی تحلیل شدند. یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل کمی نشان داد که دانش‌آموزان پسر دوره دوم ابتدایی شهر همدان در مجموع از قدرت استدلال اخلاقی بالایی برخوردارند. یافته‌های حاصل از بخش کیفی نیز حاکی از آن بود که مقولات «عاقبت اندیشی»، «روابط عاطفی و احساسی»، «تبعیت از قانون»، «انعطاف در قانون با توجه به شرایط» و «احترام به حقوق دیگران» در استدلال دانش‌آموزان اثرگذار است. همچنین «خداوند»، «والدین»، «خود»، «قرآن»، «کتاب درسی» و «قانون» به عنوان منابع استدلال اخلاقی شناسایی شد. در نتیجه می‌توان گفت استدلال اخلاقی دانش‌آموزان بیشتر تحت تاثیر آموزه‌های خانواده قرار دارد و مدرسه نقش کمرنگی در آن دارد، لذا لازم است رشد استدلال اخلاقی در برنامه‌های درسی‌ بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به ویژه در دروس و فرصت‌های آموزشی مذهبی بر این امر تاکید بیشتری شود.

a study of moral reasoning of second period of elementary school students

this research was conducted with the aim of investigating moral reasoning in secondperiod of elementary school students using the mixed method. in the quantitative part,the standard mjt moral judgment questionnaire was distributed among 395 studentsand its results were analyzed. then according to the results, twelve people were selectedfor the qualitative part. the data were collected through semi-structured interviews inwhich moral puzzles were formed and analyzed by coding and categorization methods.the findings of the quantitative analysis showed that the male students of the secondyear of elementary school in hamadan city are generally higher than the moralreasoning power. the findings from the qualitative part also indicated that thecategories of consequence thinking, emotional and emotional relationships,flexibility in the law according to the conditions and respect for the rights of othersare effective in students' reasoning. the results of god, own personal experience,quran, textbook and law were identified as sources of moral reasoning. as aresult, the moral reasoning of students is more influenced by the family and the school has a weak role in it, it is better to pay attention to it in the curriculum. also, religion and emotional relationships are two categories that influence the moral reasoning of iranian students.