شناسایی شاخص‌های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از جایگاه تفکر مستقل در دوره متوسطه اول

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص‌های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از آن در دوره متوسطه اول انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام‌مند پیشینه پژوهش در پایگاه‌های مختلف علمی در 40 سال اخیر پرداخته شد. بررسی ها‌ به شناسایی 30 سند منتج گردید. تحلیل داده‌ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 146 کُد باز منجر گردید و در 7 مضمون اصلی و 27 مضمون فرعی دسته بندی شدند. شاخص های شناسایی شده شامل؛ احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت های شناختی، تسلط به مهارت های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه بود. نتایج تحلیل محتوای کتاب های دوره متوسطه اول نیز حاکی از آن است که؛ کتاب ریاضی و علوم تجربی از بیشترین فراوانی در بین شاخص های تفکر مستقل برخوردار است. همچنین از بین شاخص های شناسایی شده نیز، بیشترین فراوانی مربوط به مقوله «فعالیت مستقل» و کمترین فراوانی مربوط به مقوله «احساس آزادی و حق انتخاب» و «پیروی آگاهانه» می باشد. لذا می توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش‌آموزان از شاخص های شناسایی‌شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ‌سالی به افرادی مستقل با قابلیت‌های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی تبدیل شوند.

identifying the indicators of independent thinking andproviding evidence of the status of independentthinking in junior high school

the aim of this study was to identify the indicators of independent thinking andprovide evidence of it in junior high school. for this purpose, using the documentarymethod, a systematic review of the literature in various scientific databases in thelast 40 years was conducted. the investigations resulted in the identification of 30documents. data analysis based on content analysis strategy led to the identificationof 146 open codes which were classified into 7 main themes and 27 sub-themes. theidentified indicators included feeling of freedom and right to choose, mutual andcooperative learning, mastery of cognitive skills, mastery of metacognitive skills,familiarity with problem-solving skills, independent activity, and consciousobedience. the results of content analysis of the junior high school textbooks also indicated that the books of mathematics and experimental sciences have the highestfrequency among the indicators of independent thinking. also, among the identifiedindicators, the highest frequency is related to the category of “independent activity”and the lowest frequency is related to the category of “feeling of freedom and rightto choose” and “conscious obedience”. therefore, it can be stated that if theidentified indicators are used in the educational processes of students, it is likely thatin adulthood they will become independent people with individual abilities, and soresistant to anomalies and social harms.