روان‌روایت‌شناسیِ طنز در داستان‌های کودک: با رویکردی طرحواره‌ای

«روان روایت شناسی» مطالعۀ بازنمایی های شناختیِ روایت است. «طرحواره ها» مجرای تحقق بازنمایی ها بوده، حاوی کلیتی از ویژگی های شاخص، و فاقد جزئیات اند. مقالۀ پیشِ رو بر آن است: با استفاده از مفهوم طرحواره، ابتدا «طنز» را تعریف؛ سپس وفقِ چگونگی تاثیر متن بر بازنمایی های ذهنی مخاطب، سبک های طنزپردازی را در داستان های کودک دسته بندی کند. روش این مقاله تحلیلی توصیفی و قائم بر دو مولفه است. یکی از مولفه ها مبین تغییرات طرحوارۀ گفته یابِ درون رواییِ متن (شخصیتِ مضحک داستان) است، دیگری مبین تغییرات طرحوارۀ گفته یاب برون روایی (خواننده). نتایج پژوهش نشان می دهد: اول اینکه طنز عبارت است از علم بر تحقق خطای شناختیِ ناشی از دیالکتیکِ دو طرحوارۀ متباین؛ دوم اینکه خنده آفرینیِ روایت های طنز زادۀ تعاملِ دو متغیر است: یکی طرحوارۀ ذهنیِ گفته یاب درون روایی و دیگری طرحوارۀ ذهنی گفته یاب برون روایی؛ سوم اینکه از منظر تفکرِ شناختی، سبک های روایت های طنزِ کودکانه تکرار یا تلفیقی از سبک های روایت های لطیفه گون (انکدوت ها) است. در این مقاله برای نخستین بار، ضمن بررسی ارتباط میان سازوکارهای معناسازیِ متون طنز کودک با فرایند بازنماییِ ذهنیِ خواننده، طنزپژوهیِ دومولفه ای (برحسب دو گفته یابِ درون روایی و برون روایی) معرفی می شود. دستاورد عملی پژوهش، ارائۀ الگوریتم هایی شناختی برای خنده آفرینی است که می تواند یاریگر طنزنویسانِ حوزۀ کودک باشد.

Psychonarratology of Humor in Child Stories: A Schematic Approach

&Cognitive humor Studies& deals with the study of those hidden features in the text that influence different degrees of memory expansion, smile or laughter, while affecting how the information is stored, processed, and retrieved. Schemas are cognitive shortcuts for intentional cognition that are merely a set of index features without any details. This study is based on the cognitive definition of &humor& as a funny phenomenon (not as a tool with social mission), in which at first, it classifies in a descriptiveanalytic manner, the structure of the subtlejoke narratives as structures based on surprise (based on the sudden change in the reader’s mental schema). Then, from the structure of these subnarratives, it’ll come to the grand stylistics of the children’s humor texts. The research style is based on two components. One of the components is the narrative schema shifts of the introspective narrative of the text (the main character of the story), and the other one is a reflection of the schema of the extroversion of the text (the reader). Corresponding to these two components, two coordinate devices are used. The two sets show the pattern of shifts in the two narratives of interpolation and extroversion, in terms of time, and, thus, categorize the satirical discourse into two types of &long& and &leap& styles. This research, for the first time, in addition to linguistic humor, categorizes positional satire, and can be the idea of humorists, as well as facilitator of comparative criticism by classifying structures.